خونریزی مقعدی نشانه بسیاری از شرایط مختلف از جمله هموروئید، شقاق مقعد، بیماری التهابی روده (IBD) و سرطان کولورکتال است. هنگام پاک کردن یا دیدن خون در مدفوع، ممکن است متوجه خونریزی مقعدی روی دستمال توالت خود شوید. مهم است که در مورد خونریزی مقعدی متخصص در این زمینه تماس بگیرید. همه علل جدی نیستند، اما برخی از آنها جدی هستند.
فهرست مطالب
خونریزی مقعدی چیست؟
دیدن خون در مدفوع یا خونریزی از مقعد نشان دهنده یک اختلال در سیستم گوارشی است که ممکن است بیانگر شرایط مختلف باشد. در مواردی این خونریزی می تواند خیلی جدی باشد و مهم است که علت خونریزی مقعدی خود را پیدا کنید.
برخی از علل، مانند هموروئید(بواسیر)، ممکن است نیازی به درمان نداشته باشند. اما برخی دیگر مانند سرطان کولورکتال نیاز به اقدام فوری دارند. زخم، شقاق مقعد و بیماری التهابی روده (IBD) از دیگر علل احتمالی هستند.
خونریزی مقعدی چگونه ظاهر می شود؟
شما ممکن است خونریزی مقعدی را به چند روش مختلف ببینید یا تجربه کنید، از جمله:
- هنگام تمیز کردن خود، متوجه خون تازه روی دستمال توالت می شوید.
- دیدن مدفوع قرمز روشن، قرمز تیره یا سیاه قیری در توالت
- دیدن خون در کاسه توالت. آب موجود در کاسه ممکن است به نظر برسد که قرمز رنگ شده است.
هنگامی که خون از مقعد شما خارج می شود، آن را خونریزی مقعدی می نامیم، اما در حقیقت، این خونریزی می تواند از هر نقطه ای از دستگاه گوارش (GI) صورت گیرد. معده، روده کوچک، روده بزرگ، رکتوم و مقعد شما همه یک مسیر پیوسته و متصل هستند و تمام خونریزی‌های گوارشی به یک صورت مشاهده می‌شوند.
خون در مدفوع چگونه است؟
وقتی خون در مدفوع شما وجود دارد، ممکن است به شکل های مختلفی به نظر برسد. ممکن است رگه های خون قرمز روشن روی مدفوع خود داشته باشید، یا ممکن است لخته های خون یا خون و مخاط مخلوط با آن را مشاهده کنید. مدفوع شما همچنین می تواند تیره، سیاه و قیری به نظر برسد. رنگ خونی که می بینید ممکن است سرنخی از این باشد که از کجا آمده است:
- خون قرمز روشن در مدفوع نشان از تازگی آن را دارد و اینکه مسیر کوتاهی را طی کرده است که ممکن است خونریزی در روده بزرگ، رکتوم یا از مقعد باشد.
- خون قرمز تیره یا مایل به قرمز می تواند به معنای خونریزی در بالای روده بزرگ یا روده کوچک باشد.
- ملنا (مدفوع سیاه) اغلب به خونریزی در معده شما اشاره می کند، مانند خونریزی زخم معده.
- در بعضی موارد، خونریزی مقعدی با چشم غیرمسلح قابل رویت نیست و فقط از طریق میکروسکوپ قابل مشاهده است. به این خونریزی مخفی می گویند. که این آزمایش در آزمایشگاه صورت می گیرد و به آزمایش خون مخفی مدفوع شهرت دارد، ممکن است این نوع خون را در مدفوع خود کشف کنید. این یک آزمایش غربالگری برای سرطان کولورکتال است.
آیا خون در مدفوع خطرناک است؟
لزوما خطرناک نیست، اما در مواردی می تواند هشدار دهنده باشد. هر زمان که خونریزی مقعدی یا خون در مدفوع مشاهده کردید، ایده خوبی است که با پزشک متخصص مشورت کنید. در برخی از شرایط ممکن است نیاز به درمان نداشته باشند، اما گاهی خونریزی مقعدی می تواند نشانه یک بیماری جدی تری باشد که نیاز به درمان دارد.
خون قرمز روشن در مدفوع خطرناکتر است یا خون تیره تر؟
وجود خون قرمز روشن در مدفوع ممکن است هشدار دهنده تر باشد زیرا نشان دهنده خونریزی فعال است. خون تیره تر معمولاً نشان دهنده خونریزی قدیمی تر است که دیگر فعال نیست. اما خون تیره‌تر در مدفوع می‌تواند فریبنده باشد. خون تیره تر همیشه به این معنی نیست که خونریزی متوقف شده است، به این معنی است که از قسمت های بالایی سیستم گوارشی می آید.
خونریزی در دستگاه گوارش فوقانی شما طول می کشد تا از داخل بدن شما عبور کند و از مقعد شما خارج شود. همانطور که حرکت می کند، مواد شیمیایی گوارشی داخل آن به تدریج آن را تیره تر می کند. خون قرمز روشن از پایین می آید. ممکن است از چیزی نسبتاً بی ضرر، مانند زخم گوشتی باشد. خونریزی دستگاه گوارش فوقانی در بیشتر موارد ضرر کمتری دارد.
چه زمانی باید نگران وجود خون در مدفوع خود باشید؟
در صورتی که خونریزی سنگین و مکرر باشد. به احتمال زیاد منجر به از دست دادن خون جدی، از جمله کم خونی و در موارد نادر، شوک هیپوولمیک می شود. اگر خونریزی شدید دارید و یا چندین روز خونریزی مداوم داشتید، فوراً به دنبال نزدیک ترین ارگان خدمات درمانی باشید. اگر افت ناگهانی فشار خون دارید و احساس سبکی سر می کنید یا انگار در حال غش هستید، به اورژانس مراجعه کنبد.
چه چیزی باعث خونریزی مقعدی می شود؟
علل شایع خونریزی مقعدی عبارتند از:
هموروئید
بواسیر یا انبوه رگ‌های متورم داخل راست روده یا مقعد هستند. شایع ترین علت خونریزی مقعدی بواسیر است. این سیاهرگ ها نزدیک به سطح پوست برآمده می شوند و گاهی اوقات پوست می شکند و خونریزی می کنند. در بیشتر موارد خطرناک نیستند و در اثر زور زدن یا فشار زیاد خونریزی می کنند، مانند بارداری، بلند کردن اجسام سنگین یا زور زدن برای دفع مدفوع.
شقاق مقعدی
بیماری شقاق مقعدی پارگی در پوشش مجرای مقعد است. همانند هموروئید، اغلب پس از زور زدن، یا دفع مدفوع سفت ایجاد می شود. شقاق مقعدی به راحتی با هموروئید اشتباه گرفته می شود. هر دو به یبوست مربوط می شوند و هر دو می توانند باعث درد مقعد و خونریزی شوند. شقاق می تواند دردناک تر باشد. هر دو به خودی خود بهبود می یابند، اما گاهی اوقات شقاق برای بهبود نیاز به درمان دارد.
بیماری التهابی روده (IBD)
بیماری التهابی روده (IBD) باعث التهاب مزمن (مداوم) در پوشش روده( روده کوچک و بزرگ) می شود. بیماری کرون بیشتر روده کوچک شما را تحت تاثیر قرار می دهد، در حالی که کولیت اولسراتیو بیشتر روده بزرگ شما را تحت تاثیر قرار می دهد. IBD باعث درد مزمن شکمی و اسهال می شود و در صورت شدید بودن می تواند باعث خونریزی شود.
دیورتیکولیت
دیورتیکولیت در روده بزرگ، معمولاً در انتهای تحتانی، نزدیک به راست روده، رخ می دهد. دیورتیکولیت زمانی اتفاق می‌افتد که پاکت‌های کوچک در پوشش داخلی روده بزرگ(به نام دیورتیکول) عفونی و ملتهب شوند. التهاب در این پاکت ها می تواند رگ های خونی داخل را شکننده تر و احتمال پارگی آنها را افزایش دهد. اگر این اتفاق بیفتد، می تواند باعث خونریزی حاد رکتوم شود.
کولیت عفونی
برخی از عفونت های باکتریایی، مانند E. coli و C. diff، می توانند باعث کولیت هموراژیک (خونریزی از روده بزرگ) شوند. این معمولاً به شکل اسهال خونی ظاهر می شود. در بیشتر مواقع خود به خود برطرف می شود. اما برخی از عفونت ها ممکن است نیاز به آنتی بیوتیک داشته باشند. اگر بیش از چند روز بیمار درگیر بیماری هستید به پزشک مراجعه کنید.
عفونت های مقاربتی (STIs)
برخی از عفونت های مقاربتی های رایج می توانند باعث التهاب و خونریزی در پوشش مقعد شوند، از جمله سوزاک، کلامیدیا و سیفلیس. تبخال باعث ایجاد زخم هایی می شود که ممکن است خونریزی کند و ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) باعث ایجاد زگیل مقعدی می شود که ممکن است کمی خونریزی کند. بسیاری از بیماری های مقاربتی برای از بین رفتن نیاز به درمان خاصی دارند، بنابراین مهم است که آنها را تشخیص دهیم.
بیماری زخم معده
زخم معده در معده یا اثنی عشر(بالای روده کوچک) شما ایجاد می شود. آنها زمانی اتفاق می‌افتند که اسید معده پوشش محافظ را از بین می‌برد و زخم‌های باز ایجاد می‌کند. زخم باعث سوزش معده و درد می شود و ممکن است خونریزی کند. خونریزی در دستگاه گوارش فوقانی مدت بیشتری طول می کشد تا بیرون بیاید، بنابراین خون ممکن است تیره، سیاه و قیر مانند باشد.
پولیپ روده بزرگ و سرطان روده بزرگ
پولیپ می تواند شبیه قارچی باشد که در درون روده رشد می کند. پولیپ ها شایع هستند و پولیپ های بزرگتر ممکن است خونریزی کنند. گاهی اوقات به سرطان تبدیل می‌شوند و پولیپ‌های سرطانی بیشتر از بقیه احتمال خونریزی دارند. ممکن است پزشک شما بخواهد خونریزی مقعدی غیرقابل توضیح را با کولونوسکوپی بررسی کند تا سرطان روده بزرگ را رد کند.
آیا زور زدن خیلی سخت برای مدفوع می تواند باعث خونریزی مقعدی شود؟
بله، یبوست و زور زدن به مدفوع می تواند باعث خونریزی مقعدی شود. وقتی زور می‌زنید، میتوانید شرایطی مانند هموروئید یا شقاق مقعدی ایجاد کنید که ممکن است خونریزی کند. مدفوع بسیار سفت ممکن است پوست داخل مقعد شما را پاره کند و باعث خونریزی شود. درمان یبوست می تواند به جلوگیری از این اتفاق کمک کند.
آیا علل خون در مدفوع برای نوزاد یا کودک یکسان است؟
کودکان و نوزادان نیز ممکن است به هموروئید و شقاق مقعدی مبتلا شوند، از زور زدن تا مدفوع. شقاق مقعدی شایع ترین علت خونریزی مقعدی در کودکان است. کودکان نیز به کولیت عفونی مبتلا می شوند. کمتر احتمال دارد که کرون داشته باشند
آیا علل خونریزی مقعدی در مردان یا زنان یکسان است؟
بیشتر علت خونریزی مقعدی برای مردان، زنان یکسان است. زنان و افراد AFAB نیز می توانند به اندومتریوز مبتلا شوند. به ندرت، آندومتریوز ممکن است باعث خونریزی رکتوم شود اگر به قسمت پایین روده یا راست روده شما سرایت کند. بافت ممکن است در طول سیکل قاعدگی ملتهب و خونریزی کند.
آیا غذاها می توانند باعث ظاهر شدن خون در مدفوع شما شوند؟
برخی غذاها می توانند رنگ مدفوع شما را تغییر دهند. اگر فکر می کنید در مدفوع خود خون می بینید، به آنچه اخیراً خورده اید فکر کنید. چغندر، گوجه فرنگی، شاه توت یا رنگ خوراکی قرمز ممکن است زمانی که در مدفوع شما بیرون می آیند قرمز یا خونی به نظر برسند. اگر مکمل های آهن مصرف می کنید، این مکمل ها می توانند مدفوع شما را تیره یا سیاه نشان دهند.
درمان خونریزی مقعدی به چه شکل است؟
در بیشتر موارد، درمان خونریزی مقعدی به معنای درمان بیماری است که باعث آن شده است. درمان به علت آن بستگی دارد که می تواند چیزهای زیادی باشد. اگر خونریزی مقعدی شما ناشی از شقاق مقعدی یا بواسیر است می توانید آن را در خانه با پمادهای موضعی درمان کنید.
آیا خونریزی مقعدی خود به خود از بین می رود؟
بسته به علت، خونریزی مقعدی شما ممکن است خود به خود متوقف شود. اگر متوقف شود و عود نکند، احتمالاً به درمان بیشتری نیاز نخواهد داشت. اما همیشه باید مراقب هر گونه خونریزی مقعدی یا خون در مدفوع خود باشید. توجه داشته باشید که بیش از یک بار اتفاق می افتد یا علائم دیگری همراه با آن دارید.
چه زمانی باید در مورد خونریزی مقعدی به پزشک مراجعه کنم؟
این ایده خوبی است که هر زمان که خونریزی مقعدی دارید با پزشک خود تماس بگیرید. این می تواند نشانه یک بیماری بزرگتر باشد که نیاز به درمان دارد. اگر خونریزی شدید یا لخته های خون بزرگ در مدفوع دارید، به دنبال مراقبت های فوری باشید. اگر مدفوع شما سیاه و قیری به نظر می رسد، ممکن است خونریزی گوارشی فوقانی داشته باشید.
جمع بندی
خونریزی از مقعد نوعی نگرانی اولیه و خاص را برمی انگیزد، به خصوص زمانی که نمی توانید ببینید از کجا می آید. علل احتمالی زیادی برای این عارضه وجود دارد. ولی با مراجعه به پزشک متخصص در این زمینه، متخصص بیماری های داخلی یا گوارشی میتوانید علت را بیابید و مراحل درمانی خود را آغاز کنید. کلینیک دکتر حسین ضیائی فوق تخصص گوارش و کبد بزرگسالان واقع در خیابان ملاصدرا تهران دارای تیم حرفه ای و با تجربه می باشد. شما می توانید برای رزرو نوبت از طریق همین سایت یا تماس تلفنی با ما در ارتباط باشید و از خدمات کلینیک بهره مند شوید. در ضمن در صورت داشتن هر گونه سوال و یا نظر خاص در این زمینه، می توانید در پایین همین مقاله (قسمت دیدگاه) با ما به اشتراک بگذارید، دکتر حسین ضیائی در اولین فرصت پاسخ شما را خواهند داد.