فهرست مطالب
واکسن نوترکیب هپاتیت B برای جلوگیری از عفونت توسط ویروس هپاتیت B استفاده می شود. این واکسن با وادار کردن بدن شما به تولید محافظ (آنتی بادی) خود در برابر بیماری عمل می کند. واکسن نوترکیب هپاتیت B بدون هیچ گونه خون انسان یا فرآورده های خونی یا هر ماده دیگری با منشاء انسانی ساخته می شود.
ویروس هپاتیت ب چه تاثیری بر روی بدن دارد؟
آلوده شدن به وبروس هپاتیت ب و ایجاد عفونت HBV عامل اصلی بیماری های جدی کبد مانند هپاتیت و سیروز و نوعی سرطان کبد به نام کارسینوم سلولی اولیه است.
واکسن هپاتیت ب چه زمانی تزریق میشود؟
ایمن سازی در برابر بیماری هپاتیت B برای همه نوزادان تازه متولد شده، نوزادان، کودکان و نوجوانان تا 19 سال توصیه می شود. همچنین برای بزرگسالانی که در مناطقی زندگی می کنند که میزان بالای بیماری هپاتیت B دارند یا ممکن است در معرض خطر ابتلا به ویروس هپاتیت B باشند.
چه کسانی باید واکسن هپاتیت ب بزنند؟
- زندانیان
- تماس های خانگی و جنسی ناقلین HBV
- افراد فعال جنسی با چندین شریک
- مردانی که با مردان رابطه جنسی دارند، از جمله افراد مبتلا به عفونت HIV.
- افرادی که بیماری کلیوی دارند یا برای بیماری کلیوی تحت دیالیز خون قرار می گیرند.
- افراد مبتلا به اختلالات لخته شدن خون که از کنسانتره های فاکتور انعقادی تزریق می کنند.
- افرادی که ممکن است از طریق خون یا فرآورده های خونی در معرض ویروس قرار گیرند، مانند کارکنان مراکز بهداشتی
- قرار گرفتن افراد در مناطقی که خطر بالای عفونت HBV وجود دارد، مانند اسکیموهای آلاسکا، ساکنان جزایر اقیانوس آرام، مهاجران هائیتی و هندوچینی، و پناهندگان از مناطقی که نرخ بالای بیماری هپاتیت B دارند. افرادی که یتیم یا فرزندخوانده را از این مناطق می پذیرند. و مسافران این مناطق.
- افرادی که از داروهای تزریقی غیرقانونی استفاده می کنند.
چه کسانی نباید واکسن هپاتیت ب بزنند؟
واکسن هپاتیت ب به طور کلی برای اکثر افراد ایمن است و به جلوگیری از عفونت با ویروس هپاتیت ب کمک میکند. با این حال، برخی افراد ممکن است به دلیل شرایط خاص یا حساسیت به مواد موجود در واکسن، بهتر باشد آن را دریافت نکنند یا با احتیاط بیشتر واکسینه شوند. این افراد عبارتند از:
- افرادی که حساسیت شدید (آنافیلاکسی) به دوز قبلی واکسن هپاتیت ب یا یکی از مواد تشکیل‌دهنده آن دارند.
مواد موجود در واکسن ممکن است شامل آلومینیوم یا سایر مواد نگهدارنده باشد.
- افرادی که نسبت به مخمر حساسیت دارند
برخی واکسن‌های هپاتیت ب با استفاده از مخمر تولید می‌شوند، در نتیجه افرادی که به مخمر حساسیت شدید دارند باید از این موضوع آگاه باشند.
- افرادی که در حال حاضر بیمار هستند.
اگر فردی تب بالا یا بیماری متوسط تا شدید دارد، ممکن است پزشک توصیه کند واکسیناسیون را تا بهبودی کامل به تعویق بیندازد.
- زنان باردار یا شیرده
اگرچه واکسن هپاتیت ب در دوران بارداری بی‌خطر در نظر گرفته میشود، اما بهتر است پیش از تزریق با پزشک مشورت شود.
افرادی که مشکلات سیستم ایمنی یا اختلالات خاص دارند.
- شیمی درمانی
اگر فردی تحت شیمی‌درمانی است یا داروهای سرکوب‌کننده ایمنی مصرف میکند، باید با پزشک مشورت کند.
واکسن هپاتیت ب در چند سالگی زده میشود؟
واکسن هپاتیت ب در برنامه واکسیناسیون استاندارد بسیاری از کشورها گنجانده شده و در سنین مختلفی تجویز میشود. معمولاً این واکسن به صورت یک سری سه یا چهار دوز در مراحل خاصی از زندگی تزریق میشود.
در نوزادان و کودکان
- دوز اول: بلافاصله در بدو تولد (در 24 ساعت اول زندگی).
- دوز دوم: در سن 1 تا 2 ماهگی.
- دوز سوم: بین 6 تا 18 ماهگی.
در نوجوانان (اگر در کودکی واکسن دریافت نکرده باشند)
- دوز اول: هر زمانی که واکسیناسیون آغاز شود
- دوز دوم: یک ماه بعد از دوز اول
- دوز سوم: شش ماه بعد از دوز اول
در بزرگسالان(اگر فرد در کودکی واکسینه نشده باشد، می‌تواند در هر سنی واکسن دریافت کند)
- دوز اول: در زمان انتخاب
- دوز دوم: یک ماه بعد از دوز اول
- دوز سوم: شش ماه بعد از دوز اول
واکسن هپاتیت ب چگونه تزریق می شود؟
این واکسن به صورت تزریقی به یکی از عضلات، در ناحیه بازو تزریق می شود. اگر مشکلات خونریزی مانند هموفیلی دارید، ممکن است واکسن به دستور پزشک در زیر پوست تزریق شود.
بهترین زمان تزریق واکسن هپاتیت ب در نوزادان
مطالعات بر روی زنان نشان می دهد که این دارو در دوران شیردهی کمترین خطر را برای نوزاد به همراه دارد.
زمان تزریق واکسن هپاتیت ب در اطفال
مطالعات مناسبی که تا به امروز انجام شده است، مشکلات خاص کودکان را نشان نداده است که سودمندی واکسن نوترکیب هپاتیت B را در کودکان محدود کند.
زمان تزریق واکسن هپاتیت ب در بزرگسالان
مطالعاتی که تا به امروز انجام شده است، مشکلات خاصی برای بزرگسالان و سالمندان را نشان نداده است که سودمندی واکسن نوترکیب هپاتیت B را در محدود کند.
عوارض جانبی واکسن هپاتیت ب
واکسن هپاتیت B به‌طور کلی ایمن است و عوارض جانبی جدی بسیار نادر هستند. با این حال، مانند هر واکسنی ممکن است عوارض جانبی خفیفی ایجاد کند. این عوارض معمولاً کوتاه‌مدت و موقتی هستند.
- قرمزی، درد یا تورم در محل تزریق
- تب خفیف
- خستگی یا بی‌حالی
- سردرد
- خارش.کهیر یا بثورات پوستی
- سرگیجه یا حالت گیجی (بسیار نادر).
- حالت تهوع یا اسهال (در موارد نادر).
مراحل تهیه و تزریق واکسن هپاتیت ب
- به پزشک یا مرکز بهداشت مراجعه کنید و نیاز به واکسیناسیون خود را بررسی کنید.
- در صورت نیاز به خرید از داروخانه، نسخه پزشک دریافت کنید.
- واکسن را در شرایط مناسب (زنجیره سرد) به مرکز تزریق منتقل کنید.
جمع بندی
در صورت عدم تزریق واکسن هپاتیت ب و قرار گرفتن در معرض این ویروس می تواند باعث آسیب جدی به کبد و حتی سیروز کبدی شود. شما می توانید برای افزایش آگاهی و درمان خود در این زمینه از طریق همین سایت با تماس تلفنی با کلینیک دکتر حسین ضیائی فوق تخصص گوارش و کبد بزرگسالان با ما در ارتباط باشید و از خدمات ما بهرمند شوید. در ضمن شما می توانید سوالات و نظرات خود در این زمینه را پایین همین مقاله با ما به اشتراک بگذارید، دکتر حسین ضیائی در اولین فرصت جواب سوالات شما را خواهند داد.
سوالات متداول واکسن هپاتیت ب
واکسن هپاتیت ب تا چند سال بدن را ایمن میکند؟
این واکسن معمولاً ایمنی طولانی‌مدت ایجاد میکند و در بیشتر موارد، این ایمنی حداقل 20 تا 30 سال و حتی در بسیاری از افراد تا پایان عمر باقی می‌ماند.
واکسن هپاتیت ب در چند نوبت تزریق میشود؟
پس از دریافت سری کامل واکسن (سه یا چهار دوز)، حدود 95% افراد به طور کامل ایمن می‌شوند.
واکسن هپاتیت ب در ایران از چه سالی زده شد؟
در ایران، واکسیناسیون هپاتیت B به صورت رسمی از سال 1373 (1994 میلادی) وارد برنامه واکسیناسیون کشوری شد. در ابتدا این واکسن به گروه‌های پرخطر مانند کارکنان حوزه بهداشت و درمان و بیماران خاص (مانند بیماران دیالیزی) تزریق می‌شد. از سال 1377 (1998 میلادی) واکسن هپاتیت B به عنوان بخشی از واکسیناسیون روتین نوزادان قرار گرفت. از این زمان، همه نوزادان در بدو تولد و طی ماه‌های بعد واکسینه می‌شوند. این اقدام تأثیر بسیار خوبی در کاهش شیوع هپاتیت B در ایران داشته است.
واکسن هپاتیت b در بارداری چگونه است؟
تزریق واکسن هپاتیت B در دوران بارداری ایمن در نظر گرفته میشود و معمولاً برای زنان بارداری که در معرض خطر ابتلا به عفونت هپاتیت B هستند، توصیه میشود. این واکسن از عفونت‌های جدی کبدی پیشگیری میکند و هم برای مادر و هم جنین مفید است.
آیا زنان باردار می توانند ناقل ویروس هپاتیت ب به نوزاد باشند؟
زنان بارداری که مبتلا به عفونت هپاتیت B هستند، یا ناقل ویروس هپاتیت B هستند، می توانند این بیماری را هنگام تولد به نوزادان خود منتقل کنند. این نوزادان اغلب به دلیل این بیماری دچار بیماری های طولانی مدت جدی می شوند.
آیا واکسن هپاتیت ب یک ویروس زنده است؟
خیر، واکسن هپاتیت ب از نوع ویروس زنده ضعیف‌شده نیست. این واکسن حاوی یک پروتئین سطحی (HBsAg) است که به روش‌های مهندسی ژنتیک تولید میشود. این پروتئین به‌تنهایی نمی‌تواند باعث عفونت شود و تنها سیستم ایمنی بدن را تحریک میکند تا آنتی‌بادی‌های محافظتی تولید کند.
واکسن هپاتیت ب را از کجا تهیه کنیم؟
واکسن هپاتیت B در ایران به راحتی در دسترس است و می‌توانید آن را از مکان‌های زیر تهیه یا دریافت کنید: مراکز بهداشتی و خانه بهداشت ها(بهترین مکان برای تزریق واکسن در نوزادان و گروه‌های پرخطر)، کلینیک های خصوصی، داروخانه ها، بیمارستان ها و مراکز درمانی
آیا برای تزریق واکسن هپاتیت ب نوزادان باید هزینه پرداخت کرد؟
واکسن هپاتیت B بخشی از برنامه واکسیناسیون کشوری است و به صورت رایگان در اختیار نوزادان قرار می‌گیرد.
بعد از واکسن هپاتیت ب چه باید کرد؟
بعد از تزریق واکسن هپاتیت B، اقدامات و نکات خاصی وجود دارد که می‌تواند به شما کمک کند واکنش‌های احتمالی را بهتر مدیریت کنید و اطمینان حاصل کنید که بدن شما بهترین پاسخ ایمنی را می‌دهد.
- عدم فشار یا ماساژ: محل تزریق را فشار ندهید یا ماساژ ندهید، زیرا ممکن است موجب تحریک و درد شود.
- تمیز نگه داشتن: محل تزریق را تمیز و خشک نگه دارید تا از عفونت جلوگیری شود.
- استفاده از کمپرس سرد: اگر قرمزی یا تورم خفیف ایجاد شد، می‌توانید از یک کمپرس سرد استفاده کنید.
از کجا بفهمیم واکسن هپاتیت ب زدیم؟
برای اطمینان از اینکه واکسن هپاتیت B را دریافت کرده‌اید یا نه، می‌توانید با بررسی کارت واکسیناسیون، مراجعه به مرکز بهداشتی محل تزریق، انجام آزمایش خون (تست آنتی‌بادی هپاتیت B) و یا سوال از اطرافیان، از تزریق واکس خود آگاه شوید.