معده به عنوان یکی از اجزای اصلی و حیاتی دستگاه گوارش شناخته میشود که مسئولیت هضم غذا را بر عهده دارد. از این طریق، میکروبهای فراوانی وارد معده میشوند. این باکتریها ممکن است منجر به بروز بیماریهای مختلف در معده شوند. بیماریهای معده، به ویژه پولیپ، از جمله بیماریهای دردناکی هستند که علائم خاص خود را دارند. بدون شک، اگر هر نوع بیماری به موقع تشخیص داده نشود، با گذشت زمان شدت آن افزایش مییابد.
فهرست مطالب
پولیپ معده چیست؟ آیا این بیماری خطرناک است؟
پولیپ معده (Stomach polyps) به رشد غیرطبیعی بافت در لایه داخلی معده اشاره دارد. این نوع بیماری در مراحل ابتدایی بدون هیچ علامتی ظاهر میشود و این باعث میشود تا تشخیص این نوع بیماری برای پزشک دشوار باشد. نوع پولیپ بر اساس نوع و محل رشد بافتها متفاوت است. در اغلب موارد، علائم این بیماری شبیه به بیماریهای دیگر گوارشی خواهد بود. به همین دلیل، گاهی اوقات اشتباهاً به عنوان یک بیماری معده تشخیص داده میشود. بسیاری از افراد فکر میکنند که پولیپ همان سرطان معده است، اما در واقع در بسیاری از موارد، تمامی پولیپها سرطانی نیستند و میتوان آنها را در مراحل اولیه به راحتی درمان کرد.
آیا پولیپ معده همان سرطان است؟
بعد از ابتلا به این بیماری، بسیاری از افراد میخواهند بدانند که آیا پولیپ معده خطرناک است یا خیر؟ وقتی این نام بیماری را میشنوند، به سرطان معده مشکوک میشوند. اما باید توجه داشت که در اکثر موارد، Stomach polyps سرطانی نیستند. با این حال، برخی از آنها مانند پولیپ آدنوماتوز خطر بیشتری برای تبدیل شدن به سرطان دارند که نیاز به بررسی دقیقتر دارند.
انواع پولیپ معده
پولیپ معده به عنوان یک بیماری خطرناک معمولاً در پوشش سلولی معده به نام اپیتلیال شکل میگیرد. پراکندهترین نوع پولیپ نیز در همین قسمت است و ممکن است دو نوع خوشخیم و بدخیم داشته باشد. این بیماری بر اساس شرایط رشد، شدت پیشرفت و دیگر ویژگیها به سه دسته تقسیم میشود که شامل موارد زیر است:
پولیپ هایپر پلاستیک (Gastric hyperplastic polyps)
پولیپ هایپر پلاستیک معده، یکی از شایعترین انواع Stomach polyps است که در سراسر معده رشد میکند. این نوع پولیپ به صورت دستهای است و معمولاً در نزدیکی زخم معده قرار دارد. این زائده بیشتر با کم خونی و اختلالات تحریک معده مرتبط است. اگر در این مرحله به سرعت اقدام به درمان این بیماری نشود، احتمال تبدیل شدن آن به سرطان وجود دارد.
پولیپ غدد فوندیک (Fundic gland polyps)
پولیپهای غدد فوندیک نیز از جمله پولیپهای شایعی هستند که معمولاً در آندوسکوپی قابل مشاهده هستند. این نوع بیماری در فوندوس (قسمت بالایی معده) رشد میکند که به پولیپ سرمعده نیز شهرت دارند. این پولیپ ها به صورت برجستگیهای کوچک ظاهر میشود. احتمال تبدیل شدن این پولیپها به سرطان کمتر از سایر نوعهای خطرناک پولیپها است. در صورت تبدیل به سرطان، این نوع پولیپ تنها به شکل سرطان خوشخیم و قابل درمان خواهد بود.
پولیپ آدنوماتوز (Adenomatous polyps)
پولیپ آدنوماتوز یکی از انواع خطرناک و بدخیم پولیپهاست. این نوع پولیپ در بالای بخش آنتروم معده رشد میکند و ممکن است باعث ایجاد سرطان شود. افرادی که به التهاب معده (گاستریت) دچار هستند، بیشتر در معرض خطر ابتلا به این نوع پولیپ هستند. این پولیپ میتواند به طور کامل پوشش معده را از بین ببرد و تنها راه برداشتن آن از طریق آندوسکوپی است. اگر پولیپ در این مرحله به طور چشمگیری رشد کرده و تعداد آن افزایش یابد، تنها راه برداشتن آن از طریق جراحی است.
برخی از علائم پولیپ معده
اغلب بیماریها و مشکلات معده دارای علائم مشابه یکدیگر هستند، به همین دلیل تشخیص بیماریهای معده کمی دشوار است. اگرچه پولیپ در مراحل اولیه بدون علامت ظاهر میشود، اما به مرور زمان علائمی در افراد مبتلا به این بیماری ظاهر میشود. افراد مبتلا به Stomach polyps ممکن است این علائم را تجربه کنند که شامل:
- انسداد معده به روده
- رفلاکس اسید
- سوزش سردل
- احساس سیری
- کمبود آهن
- کم خونی و خستگی
- خونریزی گوارشی
- سوء هاضمه
علت به وجود آمدن پولیپ معده
پولیپ معده معمولاً به عنوان یک تومور ناخوشایند در داخل شکم رشد میکند. این پولیپها در ابتدا بیضرر هستند و علائم خاصی نشان نمیدهند؛ اما به مرور زمان ممکن است به سرطان تبدیل شوند. متخصصان معتقدند که عوامل مختلفی مانند عفونت هلیکوباکتر پیلوری (H.Pylori)، کمبود آهن، زخم معده، مصرف داروهای مهارکننده (پمپ پروتون که باعث کاهش تولید اسیدمعده شده)، التهاب مزمن و یا رژیم غذایی نادرست میتوانند به رشد غیر طبیعی سلولهای معده کمک کنند و این بیماری را تشدید کنند.
پیگیری لازم برای پولیپ معده چیست؟
- اگر در خانوادهتان تاریخچهی سرطان معده وجود دارد، حتما باید سالی یکبار آزمایش آندوسکوپی را انجام دهید.
- افراد مبتلا به پولیپهای سرطانی معده می بایست بر اساس نوع پولیپ و فاکتورهای دیگر به فواصل مشخصی تحت آندوسکوپی قرار گیرند.
- افراد زیر ۴۰ سال که چندین پولیپ معده دارند، نیاز به آزمایشات بیشتر برای بررسی وضعیت روده بزرگ دارند.
- در صورت استفاده از داروی مهارکننده پمپ پروتون و افزایش احتمال پولیپ معده، پزشک توصیه میکند که دارو را قطع کنید.
چه کسانی به پولیپ معده مبتلا میشوند؟
پولیپ معده میتواند در هر سنی اتفاق بیفتد. متخصصان بر این باورند که این مشکل به ویژه سن بالای ۶۵ سالگی شایعتر است. انواع خاصی از پولیپها، مانند پولیپ فوندیک، اغلب در زنان میانسال دیده میشود. البته Stomach polyps در نوزادان نیز اتفاق می افتد. به طور معمول پولیپ معده در کودکان زیر 5 سال خطر جدی محسوب نشده و به طور طبیعی برطرف می شود. نوزادان و کودکان معمولا علائم زیر را تجربه می کنند:
- استفراغ مکرر
- تغییر الگوی خواب
- کاهش رشد جسمی
- مشکل در خوردن شیر
درمان خانگی پولیپ معده
التهاب مزمن معده یکی از عواملی است که باعث ایجاد پولیپهای هایپرپلاستیک میشود. با رعایت یک رژیم غذایی مناسب میتوان ترشح اسید معده را کاهش داد. همچنین، برای درمان عفونت ناشی از باکتری پیلوری در معده، آنتیبیوتیکها تجویز میشوند. با برطرف کردن عفونت هیلوباکتری، میتوان پولیپهای هایپرپلاستیک معده را از بین برد و احتمال عود آنها را کاهش داد. نوع غذاهایی که مصرف میکنید در درمان پولیپ معده و کنترل علائم آن بسیار موثر است. متخصصان گوارش توصیه میکنند که رژیم غذایی خود را به این شکل تغییر دهید:
مصرف میوهها و سبزیجات. مصرف این مواد به دلیل وجود فیبر، برای حفظ سلامت دستگاه گوارش مفید است. بهتر است از مصرف زیاد میوههای اسیدی مانند گریپفروت و پرتقال و ترشیجات خودداری کنید، زیرا این مواد خطر ابتلا به سرطان معده را افزایش میدهند.
مصرف حبوبات و غلات به دلیل حاوی فیبر و ویتامین B بودنشان، به هضم طبیعی غذا کمک کرده و باعث تقویت معده میشوند.
حذف غذاهای اسیدی، غذاهای آلوده و نوشیدن الکل. این مواد باعث التهاب مخاط معده و ایجاد گاستریت(ورم معده) میشود که ممکن است باعث ایجادStomach polyps شود، با حذف این مواد غذایی از رژیم غذایی میتوان به کاهش التهاب معده کمک کرد.
حذف غذاهای چرب و سرخکردنیها، لبنیات پرچرب و غذاهای فراوریشده. این نوع غذاها معمولاً هضم آنها زمانبر است و میتواند باعث افزایش اسید معده و سوزش معده شود. بهتر است بهجای این نوع غذاهای مضر، از مرغ و ماهی تازه و آبپز یا کبابی، لبنیات کمچرب و روغن زیتون استفاده کنید.
نوشیدنیهای حاوی کافئین و گاز دار مانند قهوه و نوشابه باید از رژیم غذایی افراد مبتلا به پولیپ معده حذف شود.
درمان پولیپ معده چگونه است؟
روش درمان پولیپ معده توسط پزشک متخصص گوارش بستگی به نوع پولیپ و علائم فرد مبتلا دارد. ابتدا با نمونهبرداری از پولیپ معده و بررسی زیر میکروسکوپ، مرحله اول درمان آغاز میشود. روشهای دیگر شامل موارد زیر میباشند:
برداشتن پولیپ معده با آندوسکوپی(پولیپکتومی)
میتوان اقدام به برداشت پولیپهای کوچک با استفاده از ابزاری به نام فورسپسهای بیوپسی کرد که بخشهای کوچکی از بافت را از بین میبرد. اما پولیپهای بزرگتر معمولاً با قرار دادن یک حلقه پیرامون پایه و سوزاندن بافت از طریق الکتروکوتر برداشته میشوند.
برداشتن پولیپ معده با جراحی
اگر تعداد Stomach polyps بیش از یکی باشد و یا اندازه یا ظاهر آنها نسبت به دیگر پولیپها بسیار بزرگ یا متفاوت باشد، پزشک ممکن است به جراحی و برداشتن کامل آنها توصیه کند.
حذف پولیپ معده از طریق دارو یا قرص
در صورتی که پولیپ معده به دلیل عفونت یا التهاب ایجاد شده باشد، پزشک درمان دارویی را شروع میکند. این گزینه درمانی عمدتا برای از بین بردن عفونت با باکتری هلیکوباکتر پیلوری استفاده میشود. پزشک معمولا ترکیبی از داروها مانند قرص برای درمان پولیپ معده تجویز میکند. این داروها شامل موارد زیر میشود:
- مهارکنندههای پمپ پروتون مانند اسامپرازول (Esomeprazole)، لانسوپرازول (Lansoprazole)
- مترونیدازول (Metronidazole)
- آموکسیسیلین (Amoxicillin)
- کلاریترومایسین (Clarithromycin)
- تتراسایکلین(Tetracycline)
- داکسی سایکلین (Doxycycline)
مراقبت بعد از برداشتن پولیپ معده
پس از برداشتن پولیپهای معده، پزشک توصیه میکند برخی مراقبتها و رفتارهای خاص را انجام دهید تا بهبودی سریعتر و بدون مشکل اتفاق بیفتد. بهترین راه حل انجام تمامی دستورالعملهای مراقبتی پزشک است. همچنین اگر سوال یا نگرانی دارید می توانید با مطب دکتر حسین ضیائی تماس گرفته و مشاوره دریافت کنید.
متداولترین توصیه ها پس از برداشتن پولیپ معده به قرار زیر هستند:
- استراحت کافی و عدم انجام فعالیت سنگین
- استفاده از آرامش بخشها برای کاهش درد بعد از عمل جراحی
- رعایت یک رژیم غذایی مناسب شامل مصرف مایعات گرم و مصرف غذاهای نرم است.
- مراجعه منظم به پزشک برای بررسی محل عمل جراحی و پیشگیری از پیشرفت بیماری
بعد از عمل پولیپ معده چه بخوریم؟
پس از عمل برداشتن پولیپ معده، مهم است که به بدن خود زمان کافی برای بهبودی بدهید و این شامل توجه به رژیم غذاییتان هم میشود. این توصیههای کلی را در نظر داشته باشید، اما حتماً پیش از اجرای هر تغییری در رژیم غذایی خود با پزشک معالج یا متخصص تغذیه مشورت کنید:
- مایعات فراوان: آب فراوان بنوشید و میتوانید مصرف نوشیدنیهای دیگر مانند آب میوههای رقیق شده و آب سبزیجات را نیز در برنامه خود بگنجانید. از نوشیدن الکل و کافئین خودداری کنید.
- غذاهای نرم و آسان هضم: در ابتدا، ممکن است لازم باشد به مصرف غذاهای نرم و آسان هضم مانند سوپ، پوره سیبزمینی، پودینگ و ماست بسنده کنید. این مواد غذایی کمتر باعث تحریک دستگاه گوارش میشوند.
- کاهش مصرف غذاهای پرادویه و چرب: غذاهای پرادویه، تند و چرب میتوانند باعث تحریک دستگاه گوارش شوند و بهتر است در دوره نقاهت از مصرف آنها خودداری کنید.
- افزایش تدریجی فیبر: پس از چند روز و با توجه به وضعیت بهبودی، میتوانید به تدریج فیبر بیشتری به رژیم غذایی خود اضافه کنید. این شامل مواد غذایی مانند سبزیجات پخته، میوهها و غلات کامل است. اما از افزودن فیبر به طور ناگهانی به رژیم غذایی خود خودداری کنید چرا که میتواند باعث نفخ و گاز شود.
- پروتئینهای آسان هضم: مصرف منابع پروتئینی آسان هضم مانند ماهی، توفو، و مرغ پخته شده را افزایش دهید تا به ترمیم بافتها کمک کند.
هزینه عمل پولیپ معده
اگر پولیپ معده به شدت رشد کرده باشد و درمان آن از طریق آندوسکوپی امکانپذیر نباشد، باید به جراحی اقدام شود. هزینه جراحی Stomach polyps نیز باید مد نظر قرار گیرد. عوامل مختلفی بر هزینه جراحی پولیپ معده تاثیر میگذارند. به عنوان مثال، نوع، اندازه و شکل پولیپ از عوامل تعیینکننده هزینه جراحی هستند. موقعیت پولیپ نیز میتواند اهمیت زیادی داشته باشد، بهطوریکه حتی تعداد پولیپهای نیازمند جراحی نیز باید در نظر گرفته شود.
سخن پایانی
برای اطلاع از نوع عمل و فرآیند بهبودی می توانید با کلینک دکتر حسین ضیائی فوق تخصص گوارش و کبد بزرگسالان تماس حاصل فرموده و علاوه بر دریافت مشاوره درمان رایگان نسبت به دریافت وقت ملاقات به صورت آنلاین اقدام نمایید.
همچنین شما میتوانید سوالات و نظرات خود را در بخش دیدگاهها با ما به اشتراک بگذارید. دکتر حسین ضیائی در اولین فرصت به سوالات شما پاسخ خواهند داد.
سوالات متداول
آیا پولیپ معده خطرناک است؟
خطرناک بودن یا نبودنStomach polyps به چندین عامل بستگی دارد، از جمله نوع پولیپ، اندازه آن، و تعداد پولیپهای موجود وابسته است.
علت به وجود آمدن پولیپ معده چییست؟
علت به وجود آمدن پولیت می تواند دلایل مختلفی داشته باشد اما از مهمترین آنها می توان به عوامل باکتریایی و یا عفونت ناشی از باکتری ها اشاره کرد. همینطور عوامل ژنتیکی و وراثتی نیز می توانند تاثیر گذار باشند. همینطور داروهایی که برای درمان ریفلاکس معده استفاده می شوند ممکن است در مواردی موجب ایجاد پولیپ شوند.
برداشتن پولیپ معده با آندوسکوپی ممکن است؟
بله، برداشتن Stomach polyps با استفاده از آندوسکوپی ممکن است و این روش یکی از رایجترین و ایمنترین روشها برای حذف Stomach polyps به شمار میرود. آندوسکوپی یک روش تهاجمی کم است که در آن یک آندوسکوپ (یک لوله باریک و انعطافپذیر با دوربین و نور در انتهای آن) از طریق دهان و مری به داخل معده وارد میشود. این اجازه میدهد تا پزشک بتواند به طور مستقیم به داخل معده نگاه کند و پولیپها یا سایر غیرطبیعیهای موجود را مشاهده نماید.
آیا پولیپ معده باعث لاغری می شود؟
پولیپ معده بطور مستقیم باعث لاغری نمی شود، اما می تواند بر روی عملکرد دستگاه گوارش موثر باشد. و بطور غیرمستقیم باعث کاهش وزن شود. اگر پولیپها بزرگ باشند یا در نواحی حساس معده قرار داشته باشند، ممکن است باعث ایجاد علائمی شوند که روی جذب مواد غذایی یا اشتها تأثیر منفی بگذارد.
پاتولوژی پولیپ معده چیست؟
پاتولوژی پولیپ معده به بررسی میکروسکوپی و تشخیص بافتهای پولیپ ها برای تعیین نوع، ویژگیها و خطرات بالقوه این تودههای غیرطبیعی اشاره دارد. Stomach polyps ممکن است خوشخیم باشند، اما برخی از آنها میتوانند به سمت بدخیمی یا سرطان معده پیشرفت کنند. بررسی پاتولوژی به تعیین نوع پولیپ و ارزیابی خطرات آن کمک میکند.
پولیپ معده در بزرگسالان چگونه است؟
پولیپ معده در بزرگسالان بطور معمول رشد غیر طبیعی و خوش خیمی از بافت ها هستند که در پوشش مخاطی داخلی معده بوجود می آیند. این پولیپ ها اغلب بدون علامت بوده و بصورت تصادفی در آندوسکوپی مشاهده می شوند. در برخی موارد ممکن است علائم هایی داشته باشند و با توجه به نوع پولیپ امکان سرطانی شدن وجود داشته باشد.
پولیپ بادی معده چیست؟
پولیپ بادی معده به رشد غیرطبیعی بافت در ناحیه بادی گفته می شود. بادی معده (body of the stomach) بخش میانی معده است که وظیفه تولید اسید و آنزیمهای گوارشی برای هضم غذا را بر عهده دارد. پولیپهای این ناحیه ممکن است خوشخیم یا در موارد نادر پیشسرطانی یا سرطانی باشند.
آیا پولیپ معده با دارو درمان می شود؟
Stomach polyps بطور مستقیم با دارو قابل درمان نیست. اما با توجه به نوع پولیپ و علت ایجاد آن، برخی درمان دارویی ممکن است برای کاهش علائم و جلوگیری از رشد بیشتر پولیپ ها موثر باشد.
پولیپ معده چه زمانی خطرناک است؟
پولیپ معده زمانی خطرناک است که احتمال تبدیل شدن آن به سرطان وجود داشته باشد یا باعث بروز عوارض جدی مانند خونریزی شود. بیشتر Stomach polyps خوشخیم هستند، اما برخی از انواع آنها زمینه لازم برای سرطانی شدن را دارند.
روش درمانی لیزر پولیپ معده چگونه است؟
روش درمانی لیزر پولیپ معده یکی روش درمانی نسبتاً جدید برای از بین بردن پولیپ است. در این روش لیزر از طریق آندوسکوپ وارد معده می شود تا پولیپ ها را با دقت بریده و حذف کند.
پولیپ معده بدون پایه چیست؟
پولیپ بدون پایه نوعی از پولیپهای دستگاه گوارش است که برخلاف پولیپهای پایهدار، هیچ ساقه یا پایهای ندارد. این پولیپها بهطور مستقیم به دیواره داخلی اندام متصل شده و شکلی پهن و گسترده دارند. پولیپهای بدون پایه میتوانند در هر قسمت از دستگاه گوارش از جمله معده، روده بزرگ یا روده کوچک تشکیل شوند.