بیماری هپاتیت اتوایمیون یا خود ایمنی چیست؟

هپاتیت خود ایمنی یا هپاتیت اتوایمیون چیست؟ علائم هپاتیت اتوایمیون شامل چه مواردی هستند؟ هپاتیت اتوایمیون کبدی چیست؟ هپاتیت اتوایمیون درهنگام بارداری به چه نکاتی باید دقت کرد؟

هپاتیت خود ایمنی یا هپاتیت اتوایمیون به انگلیسی Autoimmune hepatitis یک بیماری کبدی است که زمانی اتفاق می افتد که سیستم ایمنی بدن به کبد حمله می کند. سلول های دستگاه ایمنی گاهی به دلایل مختلف نمی توانند اجزا و اندام های داخلی بدن را از بافت های مواد خارجی و بیگانه تفکیک کنند و نسبت به اندام داخلی حساس شده و پادزهر یا آنتی بادی تولید می کند. این می تواند باعث تورم، تحریک و آسیب به کبد شود. علت دقیق هپاتیت اتوایمیون کبدی نامشخص است، اما اینطوربه نظر می رسد عوامل ژنتیکی و محیطی در طول زمان برای شروع این بیماری با هم تعامل دارند.هپاتیت خودایمنی درمان نشده می تواند منجر به زخم شدن کبد شود و ایجاد بافت اسکار و در نهایت سیروزکبدی  شود. با این حال، وقتی هپاتیت خودایمنی به موقع تشخیص داده و درمان شود، اغلب می‌توان با داروهایی که سیستم ایمنی را سرکوب می‌کنند، کنترل کرد. زمانی که هپاتیت خودایمنی به داروها پاسخ نمی دهد یا بیماری کبدی پیشرفته می شود، در آخر پیوند کبدی می تواند گزینه ای مناسب باشد.

علائم بیماری هپاتیت اتوایمیون شامل چه مواردی است؟

علائم هپاتیت اتوایمیون از شخصی به شخص دیگر متفاوت می باشد و ممکن است به طور ناگهانی نمایان شود. برخی افراد در مراحل اولیه بیماری مشکلات قابل ‌تشخیصی ندارند یا بسیار کم دارند، در حالی که دیگران ممکن است علائمی مانند موارد زیر را تجربه کنند:

• خستگی
• درد مفاصل
• بزرگ شدن کبد
• جوش‌های پوستی
• احساس ناراحتی در شکم
• از دست دادن دوره‌های قاعدگی
• رگ‌های خونی نامنظم روی پوست (آنژیوم عنکبوتی)
• زردی پوست و سفیدی چشم‌ها(یرقان)

بخاطر داشته باشید برخی از این علائم را می توان در دیگر بیماری های کبدی نیز مشاهده کرد. که درصورت مراجعه به پزشک و انجام آزمایش های مختلف می توان از صحت و نوع بیماری اطلاع پیدا کرد.

آیا بیماری اتوایمیون همان هپاتیت اتوایمیون می باشد؟

خیر، بیماری اتوایمیون یا خود ایمنی شامل مجموعه ای از بیماری هاست که دستگاه ایمنی بدن به اندام ها و بافت های بدن حمله می کند و باعث بیماری های مختلف می شود، مثلا اگر به مغز حمله کند باعث بیماری انسفالیت اتوایمیون یا به تیروئید هجوم بیاورد باعث اتوایمیون تیروئید می شود. ولی در هپاتیت اتوایمیون(خودایمنی) سیستم ایمنی بدن به کبد فرد حمله کرده و به عنوان یک بافت بیگانه تشخیص می دهد.

نحوه تشخیص بیماری خودایمنی چگونه است؟

با مراجعه بیمار نزد پزشک و گرفتن شرح حال از بیمار و انجام آزمایش های تشخیصی است. که در ابتدا با انجام آزمایش خون  میزان سطح آنتی بادی ضد هسته ای(ANA) اندازه گیری می شود. و سپس جهت تشخیص دقیق نوع بیماری آزمایش های دیگری بدستور پزشک انجام می شود.

هپاتیت اتوایمیون وبارداری

یکی از مسائل مهم بیماری خودایمنی در افراد جوان، بارداری است که می بایست حتما زیر نظر متخصص زنان و متخصص کبد باشد.در زنان مبتلا به هپاتیت اتوایمیون، پاسخ به چندین سوال بسیار مهم است. آیا بیماری در مرحله کنترل شده قرار گرفته یا خیر؟ چه مدت از زمان درمان بیماری گذشته است؟ و اینکه آیا سیروز کبدی ایجاد شده است یا خیر؟

اگر بیماری در فرد فعال بوده، بارداری هم برای مادر و هم برای فرزند خطرناک است. ولی در مادرانی که بیماری در مرحله خاموشی است، و شدت آسیب کبد کم بوده مشکلی برای حاملگی وجود ندارد. کنترل بیماری و مصرف داروها از نکات مهم است که افراد مبتلا می بایست حتما زیر نظر پزشک رعایت کنند. در صورت بارداری افراد درگیر در موارد بسیار کم نارس بودن نوزاد، کم‌وزنی و سایر مشکلات جنینی در نوزادانی که از مادران مبتلا به هپاتیت اتوایمیون به دنیا آمده‌اند ممکن است ایجاد شود. به همین دلیل این مادران باید در طول حاملگی چندین ماه بعد از زایمان پیگیری‌های دقیق و منظمی داشته باشند. در خصوص مصرف دارو در حین بارداری، داروهای پردنیزولون و آزاتیوپرین در حاملگی بهتر است که استفاده نشوند و یا با کمترین مقدار، مصرف شوند. البته در بعضی مواقع قطع دارو در حین حاملگی می‌تواند سبب فعال شدن بیماری شود که تا چند ماه پس از زایمان نیز خطر دوباره فعال شدن بیماری وجود دارد .تغییر نوع دارو در سه ماهه اول و سوم حاملگی یکی از نکاتی است که پزشک متخصص کبد می بایست در زمان بارداری کنترل کند و با آزمایشات مکرر در طی حاملگی و بعد از سلامت مادر و فرزند و کنترل کردن بیماری مدنظر داشته باشد. بنابراین موکدا توصیه می‌کنیم که در این دوران به طور مرتب به پزشک خود مراجعه کنید؛ چرا که ممکن است جهت جلوگیری ازدوباره فعال شدن بیماری و بروز عوارض، نیاز به تغییر میزان و تعداد دارو باشد.

درمان هپاتیت اتوایمیون کبدی

هدف از درمان هپاتیت خودایمنی این است که حمله سیستم ایمنی به کبد کاهش یابد یا متوقف شود. این کار ممکن است پیشرفت بیماری را کمتر کند. برای دستیابی به این هدف، احتمالاً نیاز به داروهایی دارید که فعالیت سیستم ایمنی را کاهش می‌دهند. اولین درمان معمولاً پردنیزون(prednisone) است. ممکن است به تشخیص پزشک توصیه شود که داروی دوم، آزاتیوپرین (azathioprine)، به همراه پردنیزون مصرف شود.

پردنیزون در صورت مصرف به مدت طولانی، می‌تواند باعث طیف گسترده‌ای از عوارض جانبی جدی شود، از جمله دیابت، پوکی استخوان‌ها، فشار خون بالا، آب مروارید، گلوکوم و افزایش وزن، عوارضی است که ناشی از داروهای بیماری اتوایمیون ایجاد می شود.

پزشکان معمولاً پردنیزون را در دوز بالا برای حدود یک ماه اول درمان تجویز می‌کنند. سپس، برای کاهش خطر عوارض جانبی، دوز را به تدریج در طول چند ماه کاهش می‌دهند تا به کمترین دوز ممکن که بیماری را کنترل می‌کند، برسند. افزودن آزاتیوپرین نیز به شما کمک می‌کند تا از عوارض جانبی پردنیزون جلوگیری کنید.اگرچه ممکن است چند سال پس از شروع درمان، بهبودی (خاموشی) را تجربه کنید، اما بیماری اغلب با قطع کردن دارو بازمی‌گردد. بسته به وضعیت شما، ممکن است نیاز به درمان مادام‌العمر داشته باشید.

شما می توانید جهت رزو نوبت از طریق همین سایت یا تماس تلفنی با کلینیک دکتر حسین ضیائی فوق تخصص گوارش و کبد بزرگسالان با ما در تماس باشید و از خدمات کلینیک بهرمند شوید.