فهرست مطالب
انگل فاسیولا به انگلیسی Fasciola Parasitic یک فلوک کبدی (نوعی کرم انگلی) است، که می تواند کبد و مجرای صفراوی افراد و حیوانات در معرض تماس مانند گوسفند، گاو، بز و سایر حیوانات اهلی و وحشی گیاهخوار را آلوده کند. انگل فاسیولا می تواند باعث بیماری عفونی به نام فاسیولیازیس شود. به طور کلی، فاسیولیازیس در افرادی که در اطراف دام (مانند گوسفند، گاو، بز) در مناطقی که عفونت حیوانات شایع است، زندگی یا کار می کنند، شایع تر است.
انواع فاسیولا
دو گونه (نوع) فاسیولا می توانند افراد را آلوده کنند:
- Fasciola hepatica: گونه اصلی که افراد را مبتلا می کند. نام‌های دیگر آن عبارتند از: “فلوک کبدی معمولی” و “فلوک کبد گوسفند“.
- Fasciola gigantica: گونه‌ای مرتبط که عمدتاً حیوانات اهلی و وحشی را تحت تأثیر قرار می‌دهد، اما می‌تواند افراد را نیز مبتلا کند.
فاسیولیازیس در همه قاره ها به جز قطب جنوب، در بیش از 70 کشور، به ویژه جایی که گوسفند، گاو یا بز وجود دارد، رخ می دهد. در بیشتر موارد، عفونت فاسیولا زمانی رخ می دهد که مردم شاهی خام یا گیاهان آب شیرین آلوده به لارو را بخورند. افراد همچنین با مصرف آب آلوده و یا خوردن سبزیجاتی که توسط آب آلوده آبیاری می شوند، می توانند درگیر انگل فاسیولا شوند.
علائم انگل فاسیولا
دو مرحله برای افراد درگیر این بیماری وجود دارد: فاز حاد (مهاجری) و فاز مزمن.
فاز حاد انگل فاسیولا
برخی از افراد در مرحله حاد احساس بیماری می کنند، زمانی که فلوک هایی که به طور کامل رشد نکرده اند در حال مهاجرت (عبور) از روده از طریق حفره شکمی و کبد هستند.
علائم می تواند چهار تا هفت روز پس از قرار گرفتن در معرض شروع شود و می تواند چندین هفته یا ماه ادامه یابد.
فاز مزمن انگل فاسیولا
برخی از افراد در مرحله مزمن، زمانی که فلوک های کاملاً توسعه یافته در مجاری صفراوی (سیستم مجرای کبد) قرار دارند، احساس بیماری می کنند. علائم می تواند ماه ها پس از قرار گرفتن در معرض خود را نشان دهد. علائم و نشانه های هر دو مرحله عفونت می تواند شامل موارد زیر باشد:
- تب
- بدحالی
- درد شکم
- حالت تهوع و/یا استفراغ
- اسهال یا تغییر در عادات روده
- هپاتومگالی (بزرگ شدن کبد)
- آزمایشات غیر طبیعی کبد
- ائوزینوفیلی (زمانی که خون شما ائوزینوفیل های زیادی دارد، که نوعی گلبول سفید است که با عفونت ها/آلرژی ها مبارزه می کند)
چه عواملی خطر انگل فاسیولا را افزایش می دهد؟
- خوردن شاهی خام یا سایر گیاهان آبی از مناطقی که بیماری در آن رخ می دهد یا مصرف آب آلوده از عوامل خطر اصلی عفونت فاسیولا هستند.
- فاسیولیازیس در بیش از 70 کشور، به ویژه جایی که گوسفند، گاو یا بز وجود دارد، رخ می دهد.
- فاسیولا هپاتیکا در تمام قاره ها به جز قطب جنوب وجود دارد. در مقابل، فاسیولا ژیگانتیکا فقط در بخش‌هایی از آفریقا و آسیا دیده می‌شود.
علت اصلی انگل فاسیولا
زمانی که فرد شاهی خام یا سایر گیاهان آب شیرین آلوده به لارو را مصرف کند، ممکن است به عفونت فاسیولا مبتلا شود. فرد همچنین می تواند با مصرف آب آلوده هنگام نوشیدن آن یا خوردن سبزیجاتی که با آب آلوده شسته شده یا آبیاری می کنند، مبتلا شود.
راه های پیشگیری از عفونت فاسیولا
برای جلوگیری از عفونت فاسیولا، از خوردن شاهی خام و سایر گیاهان آب شیرین، به خصوص در مناطقی که دام ها در زمین های پوشیده از علف (مناطق چرا) در مکان هایی که عفونت فاسیولا شایع است، تغذیه می کنند، خودداری کنید. مهم است که از مناطقی با بهداشت نامناسب و آب و غذای آلوده داشته باشند خودداری کنید.
نحوه تشخیص عفونت فاسیولا
برای بررسی عفونت فاسیولا می توان از روش های ذکر شده استفاده کرد:
بررسی نمونه مدفوع
نمونه مدفوع راه اصلی برای تشخیص عفونت فاسیولا است. با میکروسکوپ می توان تخم فاسیولا را شناسایی کرد. یک پزشک ممکن است برای شناسایی تخمک ها به بیش از یک نمونه مدفوع نیاز داشته باشد.
سونوگرافی، CT یا MRI
گاهی اوقات با سونوگرافی، CT یا MRI می توان مجاری صفراوی گشاد شده حاوی فلوک را تشخیص داد و در نتیجه به عفونت ایجاد شده توسط انگل فاسیولا پی برد.
آزمایش خون
آزمایش خون کمتر از نمونه مدفوع برای تشخیص و مدیریت بیمار مفید است، زیرا نمی تواند تفاوت بین عفونت گذشته یا فعلی را تشخیص دهد.
درمان عفونت فاسیولا
اگر نمونه مدفوع شما برای عفونت فاسیولا مثبت باشد، یک پزشک ممکن است شما را با تری کلابندازول (Triclabendazole) درمان کند. شما می توانید دارو را از راه خوراکی در دو دوز مصرف کنید و اکثر افراد به خوبی به درمان پاسخ می دهند.
جمع بندی
عفونت فاسیولیازیس یک بیماری مجاری صفراوی است که توسط انگل فاسیولا ایجاد می شود. در صورت عدم درمان این بیماری ممکن است باعث آسیب جدی به کبد و سیروزی شدن آن شود. شما می توانید با دیدن هریک از علائم ذکر شده، از طریق همین سایت یا تماس تلفنی با کلینیک دکتر حسین ضیائی فوق تخصص گوارش و کبد بزرگسالان با ما در ارتباط باشد و از خدمات کلینیک بهرمند شوید.
سوالات متداول انگل فاسیولا
آیا انگل فاسیولا از فردی به فرد دیگر قابل انتقال است؟
انگل فاسیولا شما نمی توانید فاسیولا را از شخص دیگری دریافت کنید.
آیا واکسنی برای مقابله با انگل فاسیولا وجود دارد؟
خیر، هیچ واکسنی برای محافظت از افراد در برابر فاسیولا وجود ندارد.
بهترین قرص برای عفونت انگل فاسیولا چیست؟
بهترین و مهمترین داور برای درمان عفونت فاسیولیازیس استفاده از تری کلابندازول (Triclabendazole) می باشد.