کیست های پانکراس به انگلیسی Pancreatic cysts به کیسه هایی از مایع روی لوزالمعده یا درون لوزالمعده گفته می شود. پانکراس اندام بزرگی است که در بالای شکم و پشت معده شما قرار گرفته است. وظیفه این اندام ترشح هورمون ها و آنزیم هایی است که به هضم غذا کمک می کند. کیست های لوزالمعده معمولاً در طول آزمایش تصویربرداری برای مشکل دیگری یافت می شوند.
فهرست مطالب
علائم کیست پانکراس
در اکثر موارد کیست های لوزالمعده از خود علائمی نشان نمی دهند، ولی در صورت بروز علائم ممکن است موارد زیر را نشان دهد:
- کاهش وزن
- حالت تهوع و استفراغ
- درد مداوم شکم، که ممکن است به پشت شما سرایت کند
- احساس سیری بلافاصله پس از شروع غذا خوردن
علل کیست پانکراس
علت اکثر کیست های پانکراس ناشناخته است. برخی از کیست ها با بیماری های نادری از جمله بیماری کلیه پلی کیستیک یا بیماری فون هیپل-لیندو، یک اختلال ژنتیکی که می تواند پانکراس و سایر اندام ها را تحت تاثیر قرار دهد، مرتبط است. کیست های کاذب اغلب به دنبال یک بیماری دردناک هستند که در آن آنزیم های گوارشی زودرس فعال می شوند و پانکراس را تحریک می کنند (پانکراتیت). کیست‌های کاذب همچنین می‌توانند در اثر آسیب به شکم، مانند تصادف رانندگی، ایجاد شوند.
آیا کیست پانکراس سرطانی می شود؟
دسته های اصلی کیست های پانکراس را می توان به دو گروه کیست های غیرنئوپلاستیک یا نئوپلاستیک تقسیم کرد. هر گروه شامل بسیاری از زیرگروه‌های مختلف کیست، مانند کیست‌های کاذب، سیستادنوماهای سروزی و نئوپلاسم‌های کیستیک موسینوس است. بیشتر آنها سرطانی نیستند و بسیاری از آنها علائمی ایجاد نمی کنند. اما برخی از کیست های لوزالمعده می توانند سرطانی باشند یا می توانند تبدیل شوند. پزشک شما ممکن است از مایع کیست پانکراس نمونه برداری کند تا مشخص کند که آیا سلول های سرطانی وجود دارند یا خیر. یا ممکن است پزشک شما نظارت بر کیست را در طول زمان برای تغییراتی که نشان دهنده سرطان است توصیه کند.
چه عواملی خطر کیست پانکراس را افزایش می دهد؟
مصرف زیاد الکل و سنگ کیسه صفرا از عوامل خطر پانکراتیت هستند و پانکراتیت یک عامل خطر برای کیست کاذب است. آسیب شکم نیز یک عامل خطر برای کیست کاذب است.
آیا امکان پارگی کیست پانکراس وجود دارد؟
پارگی کیست پانکراس می تواند یک اورژانس پزشکی باشد، اما خوشبختانه نادر است. پاره شدن کیست همچنین می تواند باعث عفونت حفره شکمی (پریتونیت) شود.
عوارض کیست پانکراس
عوارض کیست پانکراس به نوع، اندازه، محل کیست و علت اصلی آن بستگی دارد. اگر کیست درمان نشود یا تحت پیگیری دقیق قرار نگیرد، ممکن است به مشکلات جدی منجر شود. برخی از عوارض شایع عبارتند از:
- عفونت: کیست می‌تواند عفونی شود و باعث آبسه شکمی یا ایجاد علائمی مانند تب، درد شدید شکم، و لرز شود.
- خونریزی: پارگی عروق خونی در نزدیکی کیست ممکن است منجر به خونریزی داخل کیست یا شکم شود که می‌تواند خطرناک باشد.
- پارگی کیست: در صورت پارگی کیست، مایع آن ممکن است به داخل حفره شکمی نشت کند و باعث پریتونیت (التهاب صفاق) شود.
- انسداد مجاری پانکراس یا صفراوی: کیست بزرگ ممکن است بر روی مجاری پانکراس یا صفراوی فشار وارد کند و منجر به یرقان (زردی پوست و چشم‌ها)، سوءهاضمه یا التهاب مجاری صفراوی شود.
- درد شکم: رشد کیست و فشار آن بر اندام‌های اطراف می‌تواند درد مزمن و آزاردهنده‌ای در قسمت بالای شکم یا پشت ایجاد کند.
- مشکلات گوارشی: کیست ممکن است با کاهش ترشح آنزیم‌های پانکراس، هضم غذا و جذب مواد مغذی را مختل کند، که می‌تواند به سوء‌تغذیه و کاهش وزن منجر شود.
- بدخیمی: برخی از کیست‌های پانکراس، مانند کیست‌های موکوسی یا کیست‌های داخل مجرایی پاپیلاری موکوسی (IPMN)، ممکن است به سرطان تبدیل شوند.
- پانکراتیت: کیست‌هایی که مجاری پانکراس را مسدود می‌کنند، می‌توانند باعث التهاب پانکراس (پانکراتیت) شوند که با درد شدید شکم، تهوع و استفراغ همراه است.
- عوارض ناشی از تخلیه یا جراحی: در مواردی که کیست تخلیه یا جراحی می‌شود، خطراتی مانند عفونت، خونریزی، یا آسیب به اندام‌های مجاور وجود دارد.
راه های پیشگیری از کیست پانکراس
بهترین راه برای جلوگیری از کیست های کاذب، اجتناب از پانکراتیت است که معمولاً در اثر سنگ کیسه صفرا یا مصرف زیاد الکل ایجاد می شود. اگر سنگ های صفراوی باعث ایجاد پانکراتیت می شوند، ممکن است نیاز به برداشتن کیسه صفرا داشته باشید. اگر پانکراتیت شما به دلیل مصرف الکل باشد، عدم مصرف الکل می تواند خطر ابتلا را کاهش دهد.
نحوه تشخیص کیست پانکراس
بسیاری از کیست های لوزالمعده در حین اسکن شکم برای مشکلات دیگر یافت می شوند. پس از گرفتن سابقه پزشکی و انجام معاینه فیزیکی، پزشک ممکن است آزمایش های تصویربرداری را برای کمک به تشخیص و برنامه ریزی درمان توصیه کند. آزمایشات شامل:
- CT اسکن. این آزمایش تصویربرداری می تواند اطلاعات دقیقی در مورد اندازه و ساختار کیست پانکراس ارائه دهد.
- MRI. این آزمایش تصویربرداری می‌تواند جزئیات جزئی کیست پانکراس را مشخص کند، از جمله اینکه آیا این کیست دارای اجزایی است که نشان‌دهنده خطر بالاتر سرطان است.
- سونوگرافی آندوسکوپی. این آزمایش مانند ام آر آی می تواند تصویر دقیقی از کیست ارائه دهد. همچنین می توان مایع را از کیست برای بررسی در آزمایشگاه برای علائم احتمالی سرطان جمع آوری کرد.
- کلانژیوپانکراتوگرافی رزونانس مغناطیسی (MRCP). کلانژیوپانکراتوگرافی رزونانس مغناطیسی (MRCP) به عنوان تست تصویربرداری انتخابی برای نظارت بر کیست پانکراس در نظر گرفته می شود. این نوع تصویربرداری به ویژه برای ارزیابی کیست در مجرای پانکراس مفید است.
انواع کیست پانکراس
ویژگی ها و محل کیست پانکراس، همراه با سن و جنس شما، گاهی اوقات می تواند به پزشکان در تعیین نوع کیست شما کمک کند:
- کیست های کاذب. این کیست ها سرطانی (خوش خیم) نیستند و معمولاً در اثر پانکراتیت ایجاد می شوند. کیست های کاذب پانکراس نیز می توانند در اثر ضربه ایجاد شوند.
- سیستادنوماهای سروزی. این کیست ها می توانند به اندازه ای بزرگ شوند که اندام های مجاور را جابجا کنند و باعث درد شکم و احساس پری شوند. سیستادنوما سروزی اغلب در زنان بالای 60 سال رخ می دهد و به ندرت سرطانی می شود.
- نئوپلاسم‌های کیستیک موسینوس. معمولاً در بدن یا دم پانکراس قرار دارند و تقریباً همیشه در زنان و اغلب در زنان میانسال رخ می‌دهند. سیستادنوما موسینوس پیش سرطانی است، به این معنی که در صورت عدم درمان ممکن است تبدیل به سرطان شود. کیست های بزرگتر ممکن است در حال حاضر سرطانی باشند.
- نئوپلاسم موسینوس پاپیلاری داخل مجاری (IPMN). رشدی در مجرای اصلی پانکراس یا یکی از شاخه های جانبی آن است. نئوپلاسم موسینوس پاپیلاری داخل مجاری (IPMN) ممکن است پیش سرطانی یا سرطانی باشد. و اکثراً در مردان و زنان بالای 50 سال رخ می دهد. بسته به محل آن و سایر عوامل، IPMN ممکن است نیاز به جراحی داشته باشد.
- نئوپلاسم های کاذب پاپیلاری جامد. معمولاً در بدن یا دم لوزالمعده قرار دارند و اغلب در زنان کمتر از 35 سال رخ می دهند. آنها نادر و گاهی سرطانی هستند.
- تومور سیستیک نورواندوکرین. عمدتاً جامد است اما می‌تواند بخش‌هایی شبیه به کیست داشته باشد. این تومورها ممکن است با سایر کیست‌های پانکراس اشتباه گرفته شوند و گاهی پیش‌سرطانی یا سرطانی هستند
درمان کیست پانکراس
انتظار هوشیارانه یا درمان بستگی به نوع کیست شما، اندازه آن، ویژگی‌های آن و ایجاد علائم دارد.
مراقب از کیست پانکراس
یک کیست کاذب خوش خیم، حتی یک کیست بزرگ، می تواند تنها بماند تا زمانی که شما را آزار ندهد. سیستادنوما سروز به ندرت سرطانی می شود، بنابراین می توان آن را به حال خود رها کرد مگر اینکه علائم ایجاد کند یا رشد کند. برخی از کیست های پانکراس باید تحت نظر باشند.
تخلیه کیست پانکراس
کیست کاذبی که باعث علائم آزاردهنده می شود یا بزرگتر می شود، می تواند تخلیه شود. یک لوله انعطاف پذیر کوچک (اندوسکوپ) از طریق دهان به معده و روده کوچک منتقل می شود. آندوسکوپ مجهز به یک پروب اولتراسوند (سونوگرافی آندوسکوپی) و یک سوزن برای تخلیه کیست است. گاهی اوقات تخلیه از طریق پوست ضروری است.
عمل جراحی کیست پانکراس
برخی از انواع کیست های پانکراس به دلیل خطر ابتلا به سرطان نیاز به برداشتن جراحی دارند. ممکن است برای برداشتن کیست کاذب بزرگ شده یا سیستادنوما سروزی که باعث درد یا علائم دیگر می شود، به جراحی نیاز باشد. اگر پانکراتیت مداوم داشته باشید، ممکن است کیست کاذب عود کند.
جمع بندی
کیست پانکراس(لوزالمعده)، حفره‌ای پر از مایع است که در بافت پانکراس تشکیل می‌شود. این کیست‌ها می‌توانند خوش‌خیم یا بدخیم باشند و از نظر نوع، اندازه، و علائم متفاوت هستند. در بعضی موارد با توجه به نوع کیست می توانند باعث آسیب به جدی به فرد مبتلا شود. برای اطلاع از نوع بیماری و روند درمانی خود شما می بایست با یک متخصص داخلی و یا متخصص گوارش مراجعه کنید. جهت رزرو نوبت می توانید از طریق همین سایت یا تماس تلفنی با کلینیک دکتر حسین ضیائی فوق تخصص گوارش و کبد بزرگسالان با ما در ارتباط باشد و از خدمات کلینیک بهرمند شوید. در صورت داشتن هرگونه سوال، نظر و یا دیدگاه خود می توانید در پایین همین مقاله با ما به اشتراک بگذارید، دکتر حسین ضیائی در اولین فرصت پاسخ شما را خواهند داد.