سرطان یک نوع بیماری است که به وسیله تولید و رشد غیرطبیعی سلول‌ها مشخص می‌شود. سرطان روده بزرگ هنگامی رخ می‌دهد که این تولید غیرطبیعی سلول‌ها در روده بزرگ اتفاق می‌افتد.
فهرست مطالب
سرطان روده بزرگ چیست؟
سرطان روده بزرگ (کولورکتال) به انگلیسی (Colon cancer) در کولون شروع می شود، روده بزرگ لوله بلندی است که به حمل غذای هضم شده به راست روده (رکتوم) و خارج از بدن کمک می کند.
چه چیزی باعث سرطان روده بزرگ می شود؟
مانند همه سرطان ها، سرطان روده بزرگ زمانی اتفاق می افتد که سلول ها به طور غیرقابل کنترلی رشد و تقسیم می شوند. تمام سلول های بدن شما دائما در حال رشد، تقسیم و مرگ هستند. به این ترتیب بدن شما سالم می ماند و همانطور که باید کار می کند. در سرطان کولون، سلول‌های پوشاننده روده بزرگ و راست روده حتی زمانی که قرار است بمیرند، به رشد و تقسیم شدن ادامه می‌دهند. این سلول های سرطانی ممکن است از پولیپ های روده بزرگ شما ایجاد شوند.
سرطان روده بزرگ از پولیپ ها یا رشدهای خاصی در پوشش داخلی روده بزرگ شما ایجاد می شود. متخصصان آزمایش های غربالگری دارند که پولیپ های پیش سرطانی را قبل از تبدیل شدن به تومورهای سرطانی تشخیص می دهند. اگر سرطان کولون تشخیص داده یا درمان نشده باشد ممکن است به سایر نواحی بدن شما سرایت کند. به لطف آزمایش های غربالگری، درمان زودهنگام و انواع جدید درمان، افراد کمتری بر اثر سرطان کولون جان خود را از دست می دهند.
کدام بخش‌های بدن تحت تأثیر سرطان روده قرار می‌گیرد؟
برای بهتر فهمیدن سرطان کولورکتال، آشنا شدن با سیستم گوارشی، به ویژه روده بزرگ و راست‌روده، اهمیت دارد:
روده بزرگ : یا کولون، یک لوله بزرگ به طول تقریبی ۱.۵ متر است که روده کوچک را به راست‌روده (رکتوم) متصل می‌کند. کولون غذا را به سمت رکتوم، جایی که مدفوع از بدن خارج می‌شود، حرکت می‌دهد تا دفع شود.
رکتوم یا راست‌روده: یک مخزن ۱۲ سانتی‌متری است که انتهای کولون را به مقعد متصل می‌کند. این بخش از دستگاه گوارش به عنوان یک مخزن ذخیره‌سازی عمل می‌کند و مدفوع را تا زمان اجابت مزاج، در خود نگه می‌دارد.
چگونه یک فرد به سرطان کولون مبتلا می شود؟
دیواره روده بزرگ شما از لایه های غشای مخاطی، بافت و ماهیچه ساخته شده است. سرطان کولون در مخاط شما، داخلی ترین پوشش روده بزرگ شروع می شود. دیواره روده بزرگ از سلول هایی تشکیل شده است که مخاط و سایر مایعات را می سازند و آزاد می کنند. اگر این سلول ها جهش یا تغییر کنند، ممکن است پولیپ روده بزرگ ایجاد کنند.
با گذشت زمان، پولیپ های روده بزرگ ممکن است سرطانی شوند(معمولاً حدود 10 سال طول می کشد تا سرطان در پولیپ روده بزرگ ایجاد شود). در صورت عدم شناسایی و/یا درمان نشدن، سرطان راه خود را از طریق لایه ای از بافت، ماهیچه و لایه بیرونی روده بزرگ ادامه می دهد. سرطان کولون همچنین ممکن است از طریق غدد لنفاوی یا رگ های خونی به سایر قسمت های بدن شما سرایت کند.
چه کسانی به سرطان کولون (روده بزرگ) مبتلا می شوند؟
سرطان روده بزرگ سومین سرطان شایع در ایالات متحده است. با توجه به مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری های ایالات متحده (CDC)، مردان و پسران تازه متولد شده (AMAB) اندکی بیشتر از زنان و دختران تازه بدنیا آمده (AFAB) در معرض ابتلا به سرطان کولون هستند. سرطان کولون در افراد سیاه پوست بیشتر از سایر دیگر گروه های قومی یا نژادی هستند. سرطان کولون معمولاً افراد 50 ساله و بالاتر را مبتلا می کند. با این حال، طی 15 سال گذشته، تعداد افراد 20 تا 49 ساله مبتلا به سرطان کولون هر سال حدود 1.5 درصد افزایش یافته است. محققان پزشکی مطمئن نیستند که چرا این اتفاق رخ می دهد. (گزارش سال2022)
علائم سرطان روده بزرگ چیست؟
شما می توانید بدون داشتن علائم، سرطان کولون داشته باشید. اگر علائمی دارید، ممکن است مطمئن نباشید که تغییرات در بدن شما نشانه سرطان کولون است یا خیر. این به این دلیل است که برخی از علائم سرطان روده بزرگ شبیه علائم بیماری های کم اهمیت است.
علائم شایع سرطان کولون عبارتند از:
- وجود خون روی مدفوع یا داخل مدفوع: اگر بعد از مدفوع یا پس از پاک کردن، متوجه خون در توالت شدید، یا اگر مدفوع شما قرمز تیره یا روشن به نظر می‌رسد، با پزشک مشورت کنید. مهم است که به خاطر داشته باشید خون در مدفوع به این معنی نیست که شما سرطان کولون دارید. موارد دیگر از جمله هموروئید تا اشک مقعدی گرفته تا خوردن چغندر، ممکن است ظاهر مدفوع شما را تغییر دهد. اما همیشه بهتر است هر زمان که متوجه خون در مدفوع یا روی مدفوع خود شدید با پزشک مشورت کنید.
- تغییرات مداوم در عادات مدفوع (نحوه دفع مدفوع): اگر یبوست و یا اسهال مداوم دارید، یا اگر احساس می‌کنید هنوز بعد از رفتن به دستشویی نیاز به دفع مدفوع دارید، با یک پزشک مشورت کنید.
علائمی که ممکن است با دیگر بیمار ی های مشترک باشد
- درد شکم: اگر درد شکمی بدون علت شناخته شده دارید، درد زیادی دارید که از بین نمی رود. بسیاری از چیزها ممکن است باعث درد شکم شوند، اما همیشه بهتر است در صورت داشتن شکم درد غیرعادی یا مکرر با پزشک مشورت کنید.
- نفخ معده: مانند درد شکم، چیزهای زیادی وجود دارد که ممکن است در شما احساس نفخ ایجاد کند. اگر نفخ شکم شما بیش از یک هفته طول کشید، بدتر شد یا علائم دیگری مانند استفراغ یا خون در مدفوع خود دارید، با پزشک مشورت کنید.
کاهش وزن غیرقابل توضیح: زمانی که قصد کاهش وزن ندارید، و بدون دلیل وزن شما کاهش می یابد، این کاهش می بایست مورد توجه قرار گیرد و حتما با پزشک مشورت کنید. - استفراغ: اگر به طور دوره ای بدون دلیل مشخص استفراغ کرده اید یا اگر در عرض 24 ساعت زیاد استفراغ کرده اید، با یک پزشک صحبت کنید.
- خستگی و احساس تنگی نفس: اینها علائم کم خونی هستند. کم خونی ممکن است نشانه سرطان روده بزرگ باشد.
سرطان کولون بدخیم چیست؟ و چند مرحله دارد؟
سرطان کولون بدخیم نوعی سرطان است که در روده بزرگ (کولون) ایجاد می شود و شامل رشد غیرقابل کنترل و غیرطبیعی سلول‌ها در دیواره روده بزرگ است. واژه بدخیم به این معنی است که تومور سرطانی می‌تواند به سایر قسمت‌های و اندام های بدن پخش شود و به بافت‌ها و ارگان‌های مجاور آسیب برساند. سرطان کولون بدخیم یکی از رایج‌ترین انواع سرطان‌های دستگاه گوارش است و می‌تواند با پیشرفت خود به سایر قست های بدن مانند کبد، ریه‌ها و غدد لنفاوی متاستاز کند.
مراحل سرطان کولون(روده بزرگ) بدخیم
سرطان روده بزرگ به چهار مرحله تقسیم می شود:
مرحله 1:سرطان تنها به لایه ی داخلی کولون محدود شده است.
مرحله 2:سرطان به دیواره عضلانی روده بزرگ گسترش یافته است، اما هنوز به سایر اندام‌ها نرسیده است.
مرحله 3:سرطان توانسته به غدد لنفاوی مجاور گسترش یابد اما به سایر اندام‌های دور دست بدن سرایت نکرده است.
مرحله 4:سرطان به سایر بخش‌ها و اندام های بدن (مانند کبد یا ریه‌ها) متاستاز کرده است و آن ها را درگیر کرده است. این مرحله از سرطان معمولاً به عنوان بدخیم شناخته می‌شود.
چه عواملی خطر ابتلا به سرطان کرون رو افزایش می دهد؟
- سیگار کشیدن: استفاده از محصولات تنباکو، از جمله جویدن تنباکو و سیگارهای الکترونیکی، خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ را افزایش می دهد.
- مصرف بیش از حد الکل: به طور کلی، مردان و افراد AMAB باید نوشیدنی های حاوی الکل را به دو وعده در روز محدود کنند. زنان و افراد AFAB باید نوشیدنی های حاوی الکل را به یک وعده در روز محدود کند. حتی مصرف سبک الکل می تواند خطر ابتلا به سرطان را افزایش دهد.
- چاقی: خوردن غذاهای پرچرب و پر کالری ممکن است بر وزن شما تأثیر بگذارد و خطر ابتلا به سرطان کولون را افزایش دهد.
- رژیم غذایی کم فیبر و پرچرب: سرطان روده بزرگ و سرطان رکتوم ممکن است با یک رژیم غذایی معمولی غربی مرتبط باشند. این نوع
- رژیم غذایی دارای فیبر کم، چربی و کالری زیاد است. تحقیقات در این زمینه نتایج متفاوتی داشته است. برخی از مطالعات افزایش خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ را در افرادی که گوشت قرمز و گوشت فرآوری شده زیادی مصرف می کنند، نشان داده است.
- ورزش نکردن: هر نوع فعالیت بدنی ممکن است خطر ابتلا به سرطان کولون را کاهش دهد.
چه شرایطی خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ را افزایش می دهد؟
- بیماری التهابی روده: افرادی که دارای شرایطی مانند کولیت اولسراتیو مزمن و کولیت کرون هستند، که باعث التهاب در پوشش روده آنها می شود، ممکن است خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ را افزایش دهند. اگر بیماری التهابی روده داشته باشید که بیش از هفت سال طول بکشد و قسمت های بزرگی از روده بزرگ شما را تحت تاثیر قرار دهد، خطر ابتلا به سرطان کرون افزایش می یابد.
- پولیپ های متنوع: افرادی که دارای پولیپ های متعدد روده بزرگ هستند – از جمله آدنوم ها، پولیپ های دندانه دار یا انواع دیگر پولیپ ها – اغلب در معرض خطر ابتلا به پولیپ و سرطان روده بزرگ هستند. افراد ممکن است وجود پولیپ های روده بزرگ را به ارث ببرند.
شرایط خانوادگی نیز خطر سرطان کولون را افزایش می دهد
- شرایط ارثی: برخی شرایط مانند سندرم لینچ و پولیپوز آدنوماتوز خانوادگی(FAP) ممکن است خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ را افزایش دهد. اگر ژنی را که باعث سرطان می شود را به ارث ببرید خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ افزایش می یابد.
- سابقه خانوادگی سرطان روده بزرگ: اگر یکی از اعضای نزدیک خانواده سرطان کولون داشته باشد، ممکن است خطر ابتلا به این بیماری را افزایش دهد. اعضای نزدیک خانواده شامل والدین بیولوژیکی، خواهر و برادر و فرزندان شما هستند. اگر یکی از اعضای بیولوژیکی خانواده قبل از 45 سالگی به سرطان روده بزرگ مبتلا شود، خطر شما ممکن است بیشتر باشد.
- سابقه خانوادگی پولیپ: اگر والدین، خواهر و برادر یا فرزند شما دارای پولیپ پیشرفته باشند، ممکن است خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ را افزایش دهد. یک پولیپ پیشرفته ممکن است یک پولیپ بزرگ باشد. پاتولوژیست‌های پزشکی ممکن است در صورت مشاهده تغییرات خاصی در پولیپ در زیر میکروسکوپ که نشانه‌هایی از وجود سلول‌های سرطانی است، پولیپ را پیشرفته توصیف کنند.
پزشکان چگونه سرطان روده بزرگ را تشخیص می دهند؟
متخصصان از چندین آزمایش برای تشخیص سرطان روده بزرگ استفاده می کنند. آن تست ها عبارتند از:
- شمارش کامل خون (CBC).
- پانل متابولیک جامع (CMP).
- سنجش آنتی ژن کارسینومبریونیک (CEA): سلول های سرطانی و سلول های طبیعی CEA را در جریان خون شما آزاد می کنند. سطوح بالای CEA ممکن است نشانه سرطان روده بزرگ باشد.
- اشعه ایکس
- CT اسکن
- MRI
- اسکن توموگرافی گسیل پوزیترون (PET)
- سونوگرافی
- بیوپسی
تفاوت بین تست غربالگری و تست هایی که سرطان روده بزرگ را تشخیص می دهند چیست؟
آزمایش غربالگری سرطان زمانی که هیچ علامت یا نشانه ای از سرطان ندارید، سرطان را بررسی می کند. اگر آزمایش غربالگری شما ناهنجاری ها را نشان دهد، پزشک ممکن است آزمایش های اضافی را توصیه کند.
متخصان چگونه سرطان روده بزرگ را درمان می کنند؟
جراحی رایج ترین درمان سرطان روده بزرگ است. جراحی ها و روش های مختلف سرطان روده بزرگ وجود دارد:
- پولیپکتومی: این جراحی پولیپ های سرطانی را از بین می برد.
- کولکتومی جزئی: به این عمل جراحی برداشتن کولون نیز گفته می شود. جراحان بخشی از روده بزرگ شما را که حاوی تومور و مقداری بافت سالم اطراف است برمی دارند. آنها بخش های روده سالم را در روشی به نام آناستوموز دوباره به هم وصل می کنند.
- برداشتن جراحی با کولوستومی: جراحان مانند کولکتومی، بخشی از کولون شما که حاوی تومور می باشد را برمی‌دارند. با این حال، در این جراحی، آنها نمی توانند بخش های کولون سالم را به هم وصل کنند. در عوض کولوستومی انجام می دهند. در کولوستومی، روده شما به سوراخی در دیواره شکم منتقل می شود تا مدفوع شما در کیسه ای جمع شود.
- امواج رادیویی: در این روش از گرما برای از بین بردن سلول های سرطانی استفاده می شود.
در چه مواردی از درمان های ترکیبی استفاده می شود؟
پزشکان ممکن است جراحی را با درمان کمکی ترکیب کنند. این درمان سرطان قبل یا بعد از جراحی است. آنها همچنین ممکن است از این درمان ها برای سرطان کولون پیشرفته یا عود کرده، استفاده کنند. درمان ها ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- شیمی درمانی: متخصصان ممکن است از داروهای شیمی درمانی برای کوچک کردن تومورها و کاهش علائم سرطان روده بزرگ استفاده کنند.
- درمان هدفمند: درمان ژن ها، پروتئین ها و بافت هایی که به رشد و تکثیر سلول های سرطانی کولون کمک می کنند، هدف قرار می دهد. پزشکان اغلب از نوعی درمان هدفمند به نام درمان آنتی بادی مونوکلونال استفاده می کنند. در این درمان از آنتی بادی های ایجاد شده در آزمایشگاه استفاده می شود که به اهداف خاصی روی سلول های سرطانی یا سلول هایی که به رشد سلول های سرطانی کمک می کنند متصل می شوند. آنتی بادی ها سلول های سرطانی را از بین می برند.
هنگام مراجعه به پزشک چه سوالاتی باید بپرسیم؟
اگر سرطان روده بزرگ دارید، احتمالاً می خواهید در مورد وضعیت خاص خود بیشتر بدانید. در اینجا چند سوال وجود دارد که ممکن است بخواهید از پزشک خود بپرسید:
- چه نوع سرطان روده بزرگ دارم؟
- آیا می توانید این نوع سرطان روده بزرگ را درمان کنید؟
- در چه مرحله ای از سرطان هستم؟
- درمان های موثر سرطان روده بزرگ کدامند؟
- به کدام نوع درمان سرطان نیاز دارم؟
- در صورت نیاز به جراحی چه نوع جراحی را پیشنهاد می کنید؟
- آیا به کولوستومی نیاز دارم؟
- عوارض جانبی درمان چیست؟
- احتمال عود شدن سرطان کولون چقدر است؟
- اگر نمی توانید سرطان را درمان کنید، آیا می توانید از گسترش آن جلوگیری کنید؟
- اگر نمی توانید سرطان را متوقف کنید، آیا باید مراقبت تسکینی داشته باشم؟
اینها سوالاتی است که به هنگام مراجعه به کلینیک دکتر حسین ضیائی فوق تخصص گوارش و کبد می توانید بپرسید و از بیماری و نحوه درمان آن آگاه شوید.
همچنین شما می‌توانید سوالات و نظرات خود را در بخش دیدگاه‌ها با ما به اشتراک بگذارید. دکتر حسین ضیائی در اولین فرصت به سوالات شما پاسخ خواهند داد.
سوالات متداول
سرطان روده بزرگ در سالمندان چقدر شایع است؟
سرطان روده بزرگ در بزرگسالان یکی از رایج ترین نوع سرطان است که افراد بالای 50 سال به آن مبتلا می‌شوند. با افزایش سن، خطر ابتلا به این نوع سرطان افزایش می یابد. در بسیاری از موارد سرطان روده بزرگ در مراحل اولیه علائمی از خود نشان نمی دهد، اما با غربالگری منظم می‌توان آن را به موقع تشخیص داد و درمان کرد. سالمندان بیشتر در معرض این سرطان هستند، زیرا با افزایش سن، تغییراتی در سلول‌های بدن رخ می‌دهد که می‌تواند منجر به رشد غیرطبیعی سلول‌ها شود.
آیا سرطان روده بزرگ کشنده است؟
سرطان کولون می‌تواند کشنده باشد، اما این مسئله به عوامل مختلفی از جمله تشخیص، نوع درمان و وضعیت سلامتی فرد بستگی دارد. اگر سرطان روده بزرگ در مراحل ابتدایی تشخیص داده شود، شانس درمان کامل و بهبودی را بسیار بالامی برد. با این حال، در مراحل پیشرفته‌تر که سرطان به سایر قسمت‌های بدن پخش شده(متاستاز کرده است)، درمان پیچیده‌تر می‌شود و احتمال مرگ‌ومیر افزایش می‌یابد.