ملنا (مدفوع سیاه) یکی از علائم خونریزی داخلی است که معمولاً در دستگاه گوارش فوقانی اتفاق می افتد. هنگامی که خون قبل از بیرون آمدن در مدفوع از دستگاه گوارش شما عبور می کند سیاه می شود.
فهرست مطالب
ملنا (مدفوع سیاه) چیست؟
ملنا یه انگلیسی Melena یک واژه پزشکی برای مدفوع سیاه و قیری رنگ است که از خونریزی در دستگاه گوارش فوقانی ناشی می شود. مدفوع سیاه نشانه وجود خون پیرتر در مدفوع شماست. معمولاً در معده یا قسمت فوقانی روده کوچک، مواد شیمیایی گوارشی در طول سفر با خون تعامل می کنند و رنگ و بافت آن را تغییر می دهند.
تفاوت ملنا با مدفوع سیاه چیست؟
برخی داروها، مکمل ها و غذاها نیز ممکن است مدفوع شما را سیاه کنند. در این صورت، ملنا نامیده نمی شود. پزشکان زمانی ملنا را تشخیص می دهند که تأیید کنند رنگ مدفوع شما در واقع ناشی از خونریزی داخلی است.
تفاوت بین ملنا و خونریزی دستگاه گوارشی چیست؟
ملنا نشانه خونریزی در دستگاه گوارش فوقانی است. اما همه خونریزی های گوارشی سیاه نمی شوند. اگر از دستگاه گوارش تحتانی خونریزی می کنید، مانند روده بزرگ، به احتمال زیاد قرمز به نظر می رسد. خونریزی دستگاه گوارش تحتانی تازه‌تر است و قبل از بیرون آمدن در مدفوع، مسافت کمتری را طی کرده است.
علت مدفوع سیاه رنگ چیست؟
ملنا از خونریزی در دستگاه گوارش فوقانی(معده یا قسمت بالای روده کوچک) ناشی می شود. ممکن است از ناحیه تحتانی مری باشد. در مورد نادر، ممکن است از قسمت پایینی روده کوچک یا قسمت بالایی روده بزرگ باشد، در صورتی که روده شما بسیار آهسته حرکت می کند. علل خونریزی دستگاه گوارش فوقانی و ملنا ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- سرطان در معده، مری یا پانکراس
- التهاب شدید (گاستریت یا ازوفاژیت)
- پارگی مری ناشی از استفراغ شدید
- تب های خونریزی دهنده ویروسی، مانند ابولا
- وریدهای متورم و پاره شده (واریس) در مری یا معده
- بیماری زخم پپتیک (زخم خونریزی دهنده در معده یا اثنی عشر)
- فرسایش پوشش معده (گاستروپاتی فرسایشی هموراژیک حاد)
- تروما یا سوراخ شدن دستگاه گوارش (پارگی در پوشش داخلی دستگاه گوارش)
علل دیگر سیاه شدن مدفوع (به جز ملنا) چیست؟
برخی داروها، مکمل ها و غذاها ممکن است مدفوع شما را سیاه رنگ کنند، از جمله:
- مکمل های آهن
- زغال چوب فعال
- بیسموت ساب سالیسیلات
- سوسیس خونی یا مقادیر زیاد غذاهای تیره مانند شیرین بیان سیاه یا زغال اخته
مدفوع سیاه رنگ در بارداری نشانه چیست؟
مدفوع سیاه رنگ در بارداری می‌تواند ناشی از عوامل مختلفی باشد که برخی بی‌خطر و برخی نیازمند بررسی فوری هستند. این تغییر ممکن است به دلیل مصرف مکمل‌ها یا خوردن برخی غذاها و مصرف دارو باشد. در موارد هشدارهنده ممکن است بدلیل خونریزی دستگاه گوارش و یا مشکلات گوارشی و یا بیماری های دیگر باشد. در صورت داشتن علائمی همچون ضعف یا خستگی شدید، سرگیجه یا غش، درد شکم یا کمر، کاهش وزن بی دلیل، تهوع یا استفراغ خونی حتما به پزشک مراجعه کنید.
چگونه بفهمم مدفوع سیاه من ملنا است؟
پزشک می تواند مدفوع شما را آزمایش کند تا مشخص کند که آیا خون در آن وجود دارد یا خیر. همچنین از شما سوالاتی در مورد سابقه سلامتی، علائم و ماهیت مدفوع شما می پرسد. ممکن است بپرسند:
چه شکلی است؟
ملنا کلاسیک به رنگ مشکی با قوام قیری و چسبناک است. این می تواند یکی از راه های تشخیص ملنا از مدفوع سیاه رنگ باشد. با این حال، برخی از علل خونریزی دستگاه گوارش فوقانی و ملنا نیز می توانند باعث اسهال شوند و آن را مرطوب تر کنند. مقدار کمی خونریزی ممکن است قهوه ای تیره تر از سیاه به نظر برسد.
چه بویی میده؟
ملنا به خاطر بوی تند و زننده اش معروف است. بو، محصول جانبی خون است که در دستگاه گوارش شما تجزیه و هضم می شود. هر چه مسیر طولانی‌تری را سپری کرده باشد، تاریک‌تر و بدبوتر می‌شود. می توان با همان بو فرق بین ملنا و مدفوع سیاه بدون خون را تشخیص داد.
علائم دیگری که ممکن است همراه با ملنا داشته باشید؟
علائم دیگر می تواند سرنخی از علت خونریزی یا جایی باشد که این خونریزی از کجا می آید. به عنوان مثال:
- درد شکم ممکن است نشانه یک بیماری معده مانند زخم معده، گاستریت یا گاستروپاتی باشد.
- درد قفسه سینه ممکن است از مری شما باشد.
- بیماری های پانکراس می توانند باعث درد بالای شکم یا کمردرد شوند.
- اگر دردی احساس نمی کنید، ممکن است یک زخم خاموش، یک تومور یا یک رگ خونی پاره شده در دستگاه گوارش خود داشته باشید.
- داشتن استفراغ خونی. وجود خون در استفراغ شما و ظاهر آن می تواند سرنخ های دیگری باشد. خون تازه و قرمز در استفراغ شما حاکی از خونریزی فعال در معده یا مری است. خون قهوه ای تیره و بافتی که شبیه تفاله قهوه است، قدیمی تر است و نشان می دهد خونریزی متوقف شده است.
آزمایش ها برای تشخیص ملنا
اگر پزشک شما مشکوک باشد که ملنا دارید، با آزمایش خون مخفی مدفوع می تواند مشخص کند که آیا خونی در مدفوع شما وجود دارد یا خیر. اما تشخیص ملنا فقط شروع است. سپس پزشک شما باید علت خونریزی شما را تشخیص داده و به آن رسیدگی کند.
آزمایشات ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- آزمایشات خون یک پانل متابولیک جامع می‌تواند اطلاعات اولیه در مورد سلامت کلی شما و میزان خونی که از دست داده‌اید به پزشک شما بدهد و سپس دلایل احتمالی را پیشنهاد کند.
- تست های تصویربرداری سی تی اسکن یا سی تی آنژیوگرافی ممکن است به تعیین محل منبع خونریزی کمک کند.
- آندوسکوپی فوقانی داخل دستگاه گوارش فوقانی شما را برای یافتن و احتمالاً رفع خونریزی بررسی می کند.
درمان ملنا (مدفوع سیاه) چیست؟
درمان ملنا شامل موارد زیر است:
درمان از دست دادن خون
پزشک وضعیت کلی شما را برای تعیین درمان مورد نیاز شما ارزیابی می کند. بسته به میزان خونی که از دست داده اید، ممکن است برای بازیابی حجم خون خود به مایعات IV یا تزریق خون نیاز داشته باشید. برخی از افراد حتی ممکن است قبل از آزمایش یا درمان بیشتر نیاز به مراقبت های ویژه داشته باشند.
توقف خونریزی
پزشک اغلب می تواند خونریزی فعال را متوقف کند و با درمان های آندوسکوپی از خونریزی جدید جلوگیری کند. در طول آندوسکوپی فوقانی، ممکن است زخم را با کوتر الکتریکی یا با تزریق دارو به آن ببندند. گاهی اوقات، گیره یا نواری را روی رگ می‌گذارند. گاهی اوقات نیاز به بخیه است.
درمان علت خونریزی
داروهای مسدودکننده اسید به نام مهارکننده‌های پمپ پروتون (PPIs) اغلب برای زخم، التهاب یا فرسایش در پوشش دستگاه گوارش شما تجویز می‌شوند. آنها باعث بهبودی می شوند و به محافظت از بافت ها در برابر آسیب های شیمیایی کمک می کنند. برخی از علل ملنا به درمان جامع تری نیاز دارند.
چه زمانی باید نگران مدفوع سیاه باشید؟
اگر مدفوع سیاه رنگ شما قیر مانند یا چسبنده به نظر می رسد و بوی قوی دارد، ممکن است ملنا باشد. ملنا به این معنی است که شما در جایی از درون خونریزی دارید. خونریزی داخلی همیشه جدی است، به خصوص زمانی که نمی توانید تشخیص دهید که آیا متوقف شده است یا خیر. خونی که مدفوع شما را سیاه می کند مسافتی را طی کرده است. زمانی که متوجه ملنا شدید، آن خون ممکن است چند روزه باشد. اما ممکن است همچنان خونریزی داشته باشید و خون از دست بدهید.
چه زمانی می بایست به دنبال مراقبت فوری باشیم؟
در صورت داشتن علائم خونریزی شدید، مانند:
- تپش قلب و تنگی نفس.
- داشتن چند روز ملنا یا خون در مدفوع
- احساس سرگیجه، ضعف یا سبکی سر.
- استفراغ خون یا استفراغی که شبیه تفاله قهوه است.
جمع بندی
مدفوع سیاه (ملنا) چیز عجیبی است، و ممکن است در ابتدا آن را با خونریزی مرتبط نکنید. یادگیری اینکه واقعاً در مدفوع شما خون وجود دارد ممکن است ناراحت کننده باشد و به درستی هم همینطور است. در حالی که خون قرمز بیشتر قابل تشخیص است، علل خوش خیم تری نیز دارد. خون سیاهی که باعث ملنا می شود، از اعماق بدن شما می آید. خونریزی داخلی نیاز به توجه و مراقبت توسط یک پزشک ماهر در زمینه دستگاه گوارش یا متخصص داخلی دارد. شما می توانید برای رزرو نوبت به صورت آنلاین یا تماس تلفنی با کلینیک دکتر حسین ضیائی فوق تخصص گوارش و کبد بزرگسالان از طریق همین سایت اقدام نمائید، و از خدمات کلینیک بهرمند شوید. در ضمن شما می توانید در صورت داشتن هر گونه سوال یا نظر خود در پایین همین مقاله با ما به اشتراک بگذارید، دکتر حسین ضیائی در اولین فرصت پاسخ شما را خواهند داد.