واریس مری به انگلیسی Esophageal varices به متورم شدن رگ های مری گفته می شود. مری به لوله ای است که گلو را به معده وصل می کند. واریس مری اغلب در افراد مبتلا به بیماری های جدی کبدی همچون هپاتیت، سیروز، و کبد چرب اتفاق می افتد. عملکرد کبد بدلیل بیماری های مختلف مختل شده و بافت اسکار درون آن ایجاد می شود، جریان خون منظم به کبد توسط لخته یا بافت اسکار در کبد مسدود شود. برای دور زدن انسدادها، خون به رگهای خونی کوچک‌تری (مویرگ ها) جریان می‌یابد که برای حمل حجم خون زیاد و فشار خون بالا آمادگی لازم را ندارند. این رگ‌ها می‌توانند نشت کنند یا حتی بترکند و باعث خونریزی خطرناک شود. متخصصان توسط آندوسکوپی واریس مری را تشخیص می دهند و اگر واریس مری در انتهای مری و بالای معده اتفاق بیفتید به آن واریس معده می گویند.
فهرست مطالب
علائم واریس مری
واریس مری معمولاً علائمی ایجاد نمی کند مگر اینکه خونریزی کند. علائم خونریزی عبارتند از:
- استفراغ مقدار زیادی خون
- مدفوع سیاه، قیری یا خونی
- سبکی سر به دلیل از دست دادن خون
- از دست دادن هوشیاری بدلیل از دست دادن خون زیاد
در صورت داشتن علائم بیماری کبدی یا تشخیص سیروز کبدی، پزشک ممکن است به واریس مری مشکوک شود،علائم بیماری کبدی عبارتند از:
- رنگ زرد پوست و چشم(یرقان)
- خونریزی یا کبودی بدن با کوچکترین آسیب
- تجمع مایع در شکم(آسیت)
علت بیماری واریس مری
واریس مری گاهی اوقات زمانی ایجاد می‌شود که جریان خون به کبد مسدود شود. این اتفاق اغلب به دلیل وجود بافت اسکار در کبد که به عنوان سیروز کبدی شناخته می‌شود، رخ می‌دهد. در نتیجه، جریان خون مجبور به برگشت می‌شود و این باعث افزایش فشار در ورید بزرگی به نام ورید باب می‌شود که خون را به کبد می‌رساند. این وضعیت به فشار خون پورتال معروف است.
پرفشاری خون پورتال باعث می‌شود خون به دنبال مسیرهای دیگری از طریق وریدهای کوچکتر باشد، مانند وریدهایی که در پایین‌ترین قسمت مری قرار دارند. این وریدهای دیواره نازک با خون اضافی پر شده و باد می‌کنند. گاهی اوقات، این وریدها بیش از حد متورم شده، پاره شده و خونریزی می‌کنند.
واریس مری دلایل متفاوتی می تواند داشته باشد. ولی مهمترین دلیل آن بیماری های کبدی و معده می باشد. این بیماری ها در مسدود کردن رگ ها نقش دارند. سایرعلل عبارتند از:
سیروزکبدی. بافت اسکار شدید در کبد می‌تواند نتیجه چندین بیماری کبدی باشد، از جمله عفونت هپاتیت، بیماری کبد الکلی، بیماری کبد چرب و اختلال مجرای صفراوی(کلانژیت صفراوی اولیه) این شرایط می‌توانند به سیروز منجر شوند.
عفونت. عفونت ناشی ازانگل بنام شیستوزومیازیس می تواند باعث آسیب به کبد، ریه، روده و سایر اندام های بدن شود.
ترومبوز(لخته خون). لخته خون نیز می‌تواند باعث واریس مری شود. لخته شدن خون در سیاهرگ بزرگ(ورید طحال)، از عوامل ایجاد این مشکل است.
عوامل خطر واریس مری
بسیاری از افراد ابتلا به بیماری پیشرفته کبدی(سیروز) دچار واریس مری می شوند، اما اغلب آنها خونریزی ندارند. در موارد زیر این بیماری احتمال خونریزی بیشتری دارد:
فشار بالای ورید پورتال. با افزایش فشار خون در رگ پورتال، خطر خونریزی افزایش می یابد.
واریس بزرگ. هرچه واریس مری بزرگتر باشد، احتمال خونریزی آن بیشتر است.
علائم قرمز روی رگهای واریسی. واریس هایی که در مری دیده می شوند ممکن است بر روی آنها رگه های طولانی و قرمز رنگ نمایان شود. پزشک شما می تواند آنها را از طریق یک لوله نازک و انعطاف پذیر( آندوسکوپ) که از گلوی شما عبور داده می شود، ببیند. این علائم نشان دهنده خطر بالای خونریزی است.
سیروز شدید کبدی. اغلب، هر چه سیروز کبد شما شدیدتر باشد، احتمال خونریزی بیشتر می شود.
مصرف مداوم الکل. اگر به نوشیدن الکل را قطع نکنید، خطر خونریزی واریس در شما بسیار بیشتر از توقف آن است، به خصوص اگر بیماری کبدی شما مربوط به الکل باشد.
اگر قبلاً خونریزی ناشی از واریس مری داشته اید، احتمال ابتلا به واریس هایی که دوباره خونریزی می کنند بیشتر است.
آیا عارضه واریس مری خطرناک است؟
جدی‌ترین عارضه واریس مری خونریزی است. پس از تجربه یک دوره خونریزی، خطر بروز دوره‌های خونریزی بعدی به طور قابل توجهی افزایش می‌یابد. در صورتی که مقدار زیادی خون از دست بدهید، ممکن است دچار شوک شوید که می‌تواند منجر به مرگ شود.
آیا می توان از ابتلا به واریس مری جلوگیری کرد؟
در حال حاضر هیچ درمانی وجود ندارد که بتواند از بروز واریس مری در افراد مبتلا به سیروز جلوگیری کند. اگرچه داروهای مسدودکننده بتا در جلوگیری از خونریزی در بسیاری از افرادی که واریس مری دارند موثر هستند، اما مانع از تشکیل آن نمی‌شوند.
اگر بیماری کبدی برای شما تشخیص داده شده است، از پزشک خود در مورد استراتژی هایی برای جلوگیری از عوارض بیماری کبدی بپرسید. برای حفظ سلامت کبد:
- الکل ننوشید.
- رژیم غذایی سالم داشته باشید.
- وزن سالم را حفظ کنید.
- از مواد شیمیایی کم و با احتیاط استفاده کنید.
- پیشگیری های لازم جهت ابتلا به هپاتیت را رعایت کنید
واریس مری را چگونه تشخیص می دهند؟
اگر مبتلا به سیروز هستید، پزشک معمولاً هنگام تشخیص واریس مری شما را غربالگری می‌کند. تعداد دفعات انجام آزمایش غربالگری به وضعیت شما بستگی دارد. آزمایشات اصلی مورد استفاده برای تشخیص واریس عبارتند از:
آندوسکوپی دستگاه گوارش. روش ترجیحی برای غربالگری واریس مری آندوسکوپی است. در این روش، یک لوله انعطاف‌پذیر و روشن به نام آندوسکوپ از طریق گلو وارد مری می‌شود. دوربین کوچکی که در انتهای آندوسکوپ قرار دارد، به پزشک اجازه می‌دهد تا مری، معده و بخش ابتدایی روده کوچک که دوازدهه نام دارد را بررسی کند.
درمان واریس مری
هدف اولیه در درمان واریس مری جلوگیری از خونریزی است. خونریزی ناشی از آن تهدید کننده زندگی است. رگ های واریسی که اندازه آنها بیش از 5 میلیمتر باشد خطر خونریزی را افزایش می دهد.
درمان برای جلوگیری از خونریزی
درمان دارویی برای کاهش فشار خون ر ورید پورتال. داروی فشار خون بنام مسدود کننده بتا می تواند به کاهش فشار خون در رگ های پورتال کمک کند. این می تواند احتمال خونریزی را کاهش دهد. داروهای مسدودکننده بتا شامل پروپرانولول (propranolol) و نادولول (Nadolol) هستند.
بستن باند آندوسکوپی. اگر واریس مری شما قبلا خونریزی کرده و یا احتمال خطر خونریزی بالایی وجود داشته باشد. پزشک شما با استفاده از نوارهای الاستیک بنام باند آندوسکوپی برای بستن رگ های خونریزی دهنده را توصیه کند.
با استفاده از یک آندوسکوپ، پزشک شما از مکش برای کشیدن واریس به داخل محفظه ای در انتهای اسکوپ استفاده می کند و آنها را با یک نوار الاستیک می پوشاند. این اساسا رگ ها را “خفه می کند” به طوری که آنها نمی توانند خونریزی کنند. بستن باند آندوسکوپی خطر کمی از عوارض مانند خونریزی و اسکار مری را به همراه دارد.
در صورت خونریزی چه باید کرد؟
خونریزی واریس مری تهدید کننده زندگی است و درمان فوری ضروری است. درمان های مورد استفاده برای توقف خونریزی و معکوس کردن اثرات از دست دادن خون عبارتند از:
استفاده از نوارهای الاستیک برای بستن رگ های خونریزی دهنده. پزشک شما ممکن است در طول آندوسکوپی نوارهای الاستیک را در اطراف واریس مری بپیچد.
خوردن داروهایی مانند اکترئوتید (Sandostatin) و وازوپرسین (Vasotrict) منجر به کاهش جریان خون در ورید باب می شود.
در صورت خونریزی احتمال ایجاد عفونت را افزایش می دهد. بنابراین برای جلوگیری از عفونت آنتی بیوتیک به شما داده می شود.
عمل جراحی کبد
پیوند کبد گزینه ای برای افراد مبتلا به بیماری شدید کبدی یا کسانی است که خونریزی مکرر واریس مری را تجربه می کنند. اگر چه پیوند کبداغلب موفق است.
شما می توانید از طریق همین سایت یا تماس تلفنی با کلینیک دکتر حسین ضیائی نوبت رزو کنید و از خدمات ما بهرمند شوید.
علائم واریس مری در کودکان کدامند؟
واریس مری بیشتر به چه علت بوجود می آید؟
سیروز کبدی معمول ترین بیماری کبدی است ک مبتلایان به این بیماری بیش از 90 درصد از آنها دچار واریس مری می شوند، و در حدود 30 درصد از آنها خونریزی می کنند.