عفونت هلیکوباکترپیلوری به انگلیسی (H. pylori) Helicobacter pylori infection زمانی رخ می‌دهد که باکتری هلیکوباکتر پیلوری (H. pylori) معده شما را آلوده کند. این معمولاً در دوران کودکی اتفاق می‌افتد. یکی از علل شایع زخم های گوارشی (peptic ulcers)، عفونت هلیکوباکترپیلوری است که ممکن است در بیش از نیمی از مردم جهان وجود داشته باشد. اکثر افرادی که به عفونت هلیکوباکترپیلوری مبتلا هستند، علائمی از این بیماری را در خود نمی بینند زیرا هرگز از آن بیمار نمی‌شوند. اگر علائم و نشانه‌های زخم گوارشی در شما ایجاد شود، احتمالاً پزشک شما را برای عفونت اچ پیلوری آزمایش می‌کند. زخم معده زخمی است که در پوشش معده (gastric ulcer) یا قسمت اول روده کوچک (زخم اثنی عشر) قرار دارد. اکثر افراد مبتلا به عفونت هلیکوباکتر پیلوری هرگز هیچ نشانه‌ای نخواهند داشت. مشخص نیست چرا بسیاری از افراد علائمی ندارند. اما برخی از افراد ممکن است با مقاومت بیشتری در برابر اثرات مضر اچ پیلوری متولد شده باشند.
فهرست مطالب
علائم یا نشانه های عفونت هلیکوباکترپیلوری کدامند؟
هنگامی که علائم با عفونت اچ پیلوری رخ می دهد، معمولاً به گاستریت یا زخم معده مربوط می شود و ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- نفخ
- حالت تهوع
- آروغ زدن مکرر
- از دست دادن اشتها
- کاهش وزن ناخواسته
- درد یا سوزش در معده (شکم)
- درد معده که ممکن است زمانی که معده شما خالی است بدتر شود
چه زمانی فرد باید به پزشک مراجعه کند؟
در صورت مشاهده علائم و نشانه هایی که ممکن است گاستریت یا زخم معده باشد، با پزشک خود قرار ملاقات بگذارید. در صورت داشتن موارد زیر فوراً به دنبال کمک پزشکی باشید:
- مدفوع قیری خونی یا سیاه رنگ
- درد شدید یا مداوم معده (شکم) که ممکن است شما را از خواب بیدار کند
- استفراغ خونی یا سیاه یا استفراغی که شبیه تفاله قهوه است
رزرو نوبت فوری
علت عفونت هلیکوباکترپیلوری چه می باشد؟
دلیل اصلی عفونت هلیکوباکترپیلوری زمانی است که باکتری معده شما را آلوده کند. باکتری اچ پیلوری معمولاً از طریق تماس مستقیم با بزاق، استفراغ یا مدفوع از فردی به فرد دیگر منتقل می شود. اچ پیلوری نیز ممکن است از طریق غذا یا آب آلوده منتقل شود. روش دقیقی که باکتری اچ پیلوری باعث گاستریت یا زخم معده در برخی افراد می شود هنوز ناشناخته است.
چه عواملی خطر عفونت هلیکوباکترپیلوری را افزایش می دهد؟
افراد اغلب در دوران کودکی به عفونت هلیکوباکترپیلوری مبتلا می شوند. عوامل خطر عفونت اچ پیلوری با شرایط زندگی در دوران کودکی مرتبط است، مانند:
زندگی در محیط شلوغ: زندگی در خانه با افراد زیادی می تواند خطر ابتلا به عفونت هلیکوباکترپیلوری را افزایش دهد.
آب شرب آلوده به باکتری: وجود یک منبع مطمئن از آب تمیز و جاری به کاهش خطر ابتلا به اچ پیلوری کمک می کند.
زندگی در یک کشور در حال توسعه: افرادی که در کشورهای در حال توسعه زندگی می کنند در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به عفونت هلیکوباکترپیلوری هستند. این ممکن است به این دلیل باشد که شرایط زندگی شلوغ و غیربهداشتی ممکن است در کشورهای در حال توسعه رایج تر باشد.
زندگی با فردی که عفونت هلیکوباکترپیلوری دارد: اگر با فردی که عفونت اچ پیلوری دارد زندگی می کنید، احتمال ابتلا به عفونت هلیکوباکترپیلوری بیشتر است.
عوارض ناش از عفونت هلیکوباکترپیلوری شامل چه مواردی می شود؟
عوارض مرتبط با عفونت هلیکوباکترپیلوری عبارتند از:
زخم های اچ پیلوری می تواند به پوشش محافظ معده و روده کوچک آسیب برساند: می تواند به اسید معده اجازه دهد تا یک زخم باز (زخم معده) ایجاد کند. حدود 10 درصد از افراد مبتلا به اچ پیلوری دچار زخم می شوند.
التهاب مخاط معده: عفونت هلیکوباکتر پیلوری می تواند معده را تحت تاثیر قرار دهد و باعث تحریک و تورم (گاستریت) شود.
سرطان معده: عفونت اچ پیلوری یک عامل خطر قوی برای انواع خاصی از سرطان معده است.
زخم های دستگاه گوارش شامل چه مواردی است؟
زخم معده زخمی است که در پوشش داخلی معده، روده کوچک یا مری شما وجود دارد. به زخم معده، زخم گاستریت می‌گویند. زخم اثنی عشر یک زخم گوارشی است که در قسمت اول روده کوچک (دئودنوم) ایجاد می‌شود. زخم مری در قسمت تحتانی مری شما رخ می‌دهد. به مجموع زخم های ذکر شده زخم های گوارشی (peptic ulcers) می گویند.
برای پیشگیری از آلوده شدن به هلیکوباکتر چه باید کرد؟
در مناطقی از جهان که عفونت هلیکوباکتر پیلوری و عوارض آن شایع است، متخصصان گاهی افراد سالم را برای اچ‌پیلوری آزمایش می‌کنند. اینکه آیا آزمایش عفونت اچ‌پیلوری در زمانی که هیچ علامت یا نشانه‌ای از عفونت ندارید، فایده‌ای دارد یا خیر، در میان متخصصان بحث برانگیز است. اگر نگران عفونت هلیکوباکتر پیلوری هستید یا فکر می‌کنید ممکن است در معرض خطر بالای سرطان معده باشید، با کلینیک دکتر حسین ضیائی فوق‌تخصص گوارش تماس حاصل فرمائید و مشاوره لازم را دریافت کنید. و پس از آن می‌توانید تصمیم بگیرید که آیا ممکن است از آزمایش اچ‌پیلوری بهره مند شوید یا خیر.
عفونت هلیکوباکترپیلوری را چگونه تشخیص می دهند؟
در تشخیص عفونت هلیکوباکترپیلوری، چندین آزمایش و روش مختلف استفاده می‌شود. در زیر به برخی از این آزمایش‌ها اشاره شده است:
آزمایش آنتی‌ژن مدفوع: این آزمایش به دنبال پروتئین‌های (آنتی‌ژن‌ها) مرتبط با عفونت هلیکوباکتر پیلوری در مدفوع می‌گردد.
آزمایش PCR مدفوع: این آزمایش از تکنیک واکنش زنجیره‌ای پلیمراز (PCR) استفاده می‌کند تا عفونت هلیکوباکتر پیلوری را در مدفوع تشخیص دهد. این آزمایش همچنین می‌تواند جهش‌هایی را که ممکن است به آنتی‌بیوتیک‌های مقاوم شود، شناسایی کند.
آزمایش تنفس: در آزمایش تنفس، یک ماده حاوی کربن برچسب‌گذاری شده مصرف می‌شود و در صورت وجود هلیکوباکتر پیلوری در معده، کربن آزاد می‌شود که بعداً در نمونه‌های تنفس شناسایی می‌شود.
آندوسکوپی فوقانی: در آزمایش آندوسکوپی، پزشک با استفاده از یک آندوسکوپ وارد معده و روده کوچک بیمار می‌شود و مشکلات موجود را مشاهده می‌کند. همچنین ممکن است نمونه‌های بافتی (بیوپسی) برای بررسی دقیق‌تر گرفته شود. آزمایشات مورد استفاده ممکن است بسته به شرایط بیمار و دسترسی به تجهیزات مختلف متغیر باشد. همچنین پس از درمان، تکرار آزمایش‌ها برای اطمینان از ناپدید شدن هلیکوباکتر پیلوری و موثریت درمان انجام می‌شود.
چه داروهایی می تواند بر آزمایش هلیکوباکترپیلوری موثر باشد؟
آنتی‌بیوتیک‌ها می‌توانند در دقت آزمایش اختلال ایجاد کنند. به طور کلی، در صورت امکان، تنها پس از قطع آنتی‌بیوتیک به مدت چهار هفته، آزمایش مجدد انجام می‌شود. داروهای سرکوب‌کننده اسید معروف به مهارکننده‌های پمپ پروتون (PPIs) و بیسموت ساب سالیسیلات (Pepto-Bismol) نیز می‌توانند در دقت این آزمایش‌ها اختلال ایجاد کنند. این احتمال وجود دارد که داروهای سرکوب‌کننده اسید معروف به مسدود کننده‌های هیستامین (H2) نیز در دقت این آزمایش‌ها اختلال ایجاد کنند. بسته به داروهایی که مصرف می‌کنید، باید در صورت امکان تا دو هفته قبل از آزمایش، مصرف آنها را قطع کنید. پزشک دستورالعمل‌های خاصی در مورد داروها به شما ارائه می‌دهد. از همان آزمایشاتی که برای تشخیص استفاده می‌شود می‌توان برای تشخیص از بین رفتن عفونت هلیکوباکتر پیلوری استفاده کرد. اگر قبلاً عفونت هلیکوباکتر پیلوری در شما تشخیص داده شده بود، معمولاً حداقل چهار هفته پس از اتمام درمان آنتی‌بیوتیکی خود برای تکرار این آزمایشات صبر خواهید کرد.
عفونت هلیکوباکترپیلوری چگونه درمان می شود؟
عفونت هلیکوباکتر پیلوری معمولاً با حداقل دو آنتی‌بیوتیک مختلف در یک زمان درمان می‌شود. این ترکیب کمک می‌کند تا از ایجاد مقاومت باکتری در برابر یک آنتی‌بیوتیک خاص جلوگیری شود. درمان همچنین ممکن است شامل داروهایی برای کمک به بهبود معده باشد، از جمله:
مهارکننده‌های پمپ پروتون (PPIs): این داروها از تولید اسید در معده جلوگیری می‌کنند. برخی از نمونه‌های مهارکننده‌های پمپ پروتون (PPIs) عبارتند از: امپرازول (Prilosec)، اسموپرازول (Nexium)، لانزوپرازول (Prevacid) و پانتوپرازول (Protonix).
بیسموت ساب سالیسیلات: این دارو که بیشتر با نام تجاری Pepto-Bismol شناخته می‌شود، با پوشاندن زخم و محافظت از آن در برابر اسید معده عمل می‌کند.
مسدودکننده‌های هیستامین (H2): این داروها ماده‌ای به نام هیستامین را مسدود می‌کنند که باعث تولید اسید می‌شود. یک مثال سایمتیدین (Tagamet HB) است. مسدودکننده‌های هیستامین (H2) فقط برای عفونت هلیکوباکتر پیلوری در صورتی تجویز می‌شوند که PPI ها نتوانند مورد استفاده قرار گیرند.
پس از تکمیل درمان، حداقل چهار هفته بعد، آزمایش هلیکوباکتر پیلوری را مجدداً انجام دهید. اگر آزمایش‌ها نشان دهند که درمان عفونت را از بین نمی‌برد، ممکن است نیاز به درمان بیشتری با ترکیب متفاوتی از آنتی‌بیوتیک‌ها باشد.
آماده شدن برای ملاقات با پزشک
آماده شدن برای ملاقات با پزشک بسیار مهم است، به ویژه اگر علائمی دارید که ممکن است نشان دهنده عفونت هلیکوباکتر پیلوری باشند. پزشک ممکن است شما را برای آزمایش و درمان به دستگاه گوارش ارجاع دهد یا به متخصص گوارش معرفی کند.
همچنین، تهیه یک فهرست از سوالات می‌تواند به شما کمک کند تا از زمان خود با پزشک بهترین استفاده را ببرید. سوالاتی که می‌توانید بپرسید شامل موارد زیر باشند:
– چگونه عفونت هلیکوباکتر پیلوری علائمی را که من تجربه می‌کنم ایجاد می‌کند؟
– آیا عفونت هلیکوباکتر پیلوری ممکن است عوارض دیگری ایجاد کند؟
– چه نوع آزمایشاتی لازم است؟
– آیا برای این آزمایشات نیاز به آمادگی خاصی دارید؟
– چه گزینه‌های درمانی موجود هستند؟
– کدام درمان را توصیه می‌کنید؟
– چگونه می‌توانم بفهمم که آیا درمان مؤثر بوده است یا خیر؟
آماده بودن برای ارائه اطلاعات و پاسخ به سوالات می‌تواند زمان بیشتری برای پوشش مواردی که می‌خواهید مطرح کنید، فراهم کند. برای دریافت خدمات پزشکی متخصص گوارش، می‌توانید با کلینیک دکتر حسین ضیائی فوق تخصص گوارش و کبد بزرگسالان تماس بگیرید.
همچنین شما می‌توانید سوالات و نظرات خود را در بخش دیدگاه‌ها با ما به اشتراک بگذارید. دکتر حسین ضیائی در اولین فرصت به سوالات شما پاسخ خواهند داد.
سوالات متداول
آیا هلیکوباکترپیلوری قابل انتقال است؟
بله، این بیماری از طریق بزاق، مدفوع یا آب آلوده قابل انتقال است.
آیا می‌توان در خانه هلیکوباکترپیلوری را درمان کرد؟
درمان خانگی هلیکوباکتر پیلوری شامل مصرف جینسینگ، سیاه‌دانه، جوانه بروکلی، چای سبز، سیر و بره‌موم یا پروپولیس ممکن است موثر باشد.
آیا هلیکوباکتر پیلوری خطرناک است؟
برای اکثریت افراد، این عفونت مشکلی ایجاد نمی‌کند. اما در برخی موارد، هلیکوباکتر پیلوری می‌تواند باعث تحریک طولانی‌مدت، تورم و درد در معده (معروف به گاستریت آتروفیک مزمن شدید) و زخم معده شود. همچنین، در صورت عدم درمان، این بیماری می‌تواند منجر به سرطان شود.
گیاه کشنده هلیکوباکتر پیلوری چیست؟
جینسینگ، یک گیاه دارویی باستانی است که به دلیل خواص متعدد خود از جمله تقویت سیستم ایمنی، کاهش التهاب و بهبود عملکرد گوارش، شناخته شده است. در سال‌های اخیر، تحقیقاتی در مورد نقش جینسینگ در مبارزه با هلیکوباکتر پیلوری، عامل زخم معده و گاستریت انجام شده است.
درمان قطعی هلیکوباکتر پیلوری چیست؟
درمان قطعی عفونت باکتری هلیکوباکتر پیلوری معمولاً با استفاده از حداقل دو آنتی‌بیوتیک مختلف در یک زمان انجام می‌شود. این روش به جلوگیری از ایجاد مقاومت باکتری در برابر یک آنتی‌بیوتیک خاص کمک می‌کند. در متن مقاله به نوع آنتی بیوتیک اشاره شده است.
علائم هلیکوباکتر پیلوری در بزرگسالان شامل چه مواردی می شود؟
علائم عفونت باکتری هلیکوباکتر پیلوری در بزرگسالان شامل درد و سوزش معده، نفخ، تهوع و استفراغ می‌شود.
برای پیشگیری از عفونت اچ.پیلوری کارهایی باید انجام دهیم؟
برای پیشگیری از عفونت باکتری هلیکوباکتر پیلوری، انجام کارهایی مانند مصرف آب آشامیدنی سالم، رعایت اصول بهداشتی، شستشوی منظم دست و صورت، و مصرف غذاهایی که به شیوه‌های بهداشتی مناسب آماده شده‌اند، ضروری است.
