کولیت اولسراتیو به چه معناست؟کولیت اولسراتیو (Ulcerative Colitis) یا کولیت اولسروز، یک بیماری التهابی روده است که گاهی به طور خلاصه “کولیت” نامیده می‌شود. این بیماری باعث زخم، تورم و التهاب دستگاه گوارش می‌شود. این بیماری به لایه‌های داخلی روده بزرگ (کولون) یا رکتوم (راست روده یا قسمت انتهایی دستگاه گوارش) صدمه می‌زند و ممکن است علائمی مانند درد شکم و اسهال را ایجاد کند.
التهاب یک واکنش طبیعی بدن است که سیستم ایمنی بدن با مهاجمان مانند باکتری‌ها یا ویروس‌ها مبارزه می‌کند و از بدن را دفاع می‌کند. در صورت ابتلا به کولیت اولسراتیو، اختلال در سیستم ایمنی باعث می‌شود که التهاب ادامه پیدا کند و به دیواره‌های دستگاه گوارش آسیب برساند.
فهرست مطالب
علائم کولیت اولسراتیو چیست؟
علایم کولیت اولسراتیو روده معمولاً در افراد مختلف متفاوت است و ممکن است در طول زمان به دلیل فعال شدن التهاب روده‌ها ظاهر یا ناپدید شوند. زخم‌هایی که در روده ایجاد می‌شوند ممکن است باعث خونریزی شوند، بنابراین خون و مخاط در مدفوع مشاهده می‌شود. در زیر علائم کولیت اولسراتیو ذکر شده است:
- تب
- تهوع
- کم خونی
- کاهش وزن
- درد شکم
- ناتوانی در دفع مدفوع
- عدم رشد کافی در کودکان
- احساس نیاز مکرر و فوری به دفع مدفوع
- اسهال مداوم (گاهی اوقات با خون، موکوس یا چرک)
با پیشرفت بیماری و ایجاد کولیت اولسراتیو شدید ممکن است علائم زیر را تجربه کنیم:
- راش (دانه های قرمزپوست)
- زخم‌های دهانی
- درد مفاصل
- قرمزی و درد چشم‌ها
- بیماری‌های کبدی
- از دست دادن مایعات و مواد مغذی
چه عواملی باعث ایجاد کولیت اولسراتیو می شود؟
کولیت ممکن است در هر سنی ایجاد شود، اما معمولاً دو پیک ابتلای سنی وجود دارد یکی در افراد ۱۵ تا ۳۰ ساله و پیک دوم عمر 50 تا 80 ساله را درگیر می کند. متخصصان نمی‌توانند با اطمینان بیان کنند که چرا کولیت یا کرون در برخی از افراد رخ می‌دهد. این ممکن است به دلیل ترکیبی از عوامل ژنتیکی، محیطی و عفونی باشد که باعث ایجاد نقص در سیستم ایمنی و در نهایت التهاب روده‌ها می‌شود.
تاثیر ژنتیک بر کولیت اولسراتیو
مطالعات نشان داده‌اند که اگر یکی از اعضای خانواده‌ی نزدیک (مادر، پدر، خواهر یا برادر) به آن مبتلا باشد، احتمال ابتلا به بیماری کولیت التهابی یا کرون در شما کمی بیشتر است. همچنین گروه‌های قومی خاص (مانند قومیت Caucasians) نیز احتمال بیشتری برای ابتلا به این شرایط دارند. محققان چندین ژن را شناسایی کرده‌اند که در افراد مبتلا به کولیت شایع‌تر هستند، اما نتوانسته‌اند اثبات کنند که این ژن‌ها واقعاً باعث ایجاد این بیماری می‌شوند.
تاثیر محیط بر کولیت اولسراتیو
میزان ابتلا به کولیت اولسراتیو در افرادی که در استرالیا، اروپای غربی و آمریکا زندگی می‌کنند، نسبت به کشورهای در حال توسعه آسیا و آفریقا بیشتر است. پژوهشگران اظهار داشته‌اند که شیوه زندگی مدرن و غربی ممکن است در ایجاد وضعیت افراد مستعد نقش داشته باشد.
تاثیر عفونت بر کولیت اولسراتیو
بعضی از متخصصین اعتقاد دارند که عفونت های باکتریایی ممکن است باعث ایجاد پاسخ ایمنی غیرطبیعی در برخی افراد شود که موجب ایجاد التهاب روده‌ای مزمن می‌شود. این موضوع هنوز در حال بررسی است.
چگونه کولیت اولسراتیو تشخیص داده می شود؟
کولیت با برخی بیماری‌های مانند کرون، سندروم روده تحریک‌پذیر، گاستروانتریت و بیماری سلیاک علائم مشترک بسیاری دارد. پزشک ابتدا شما را معاینه کرده و تاریخچه دقیقی از علائم شما گرفته و سپس به تشخیص تفریقی درستی می‌رسد. هیچ آزمایش واحدی برای تشخیص کولیت اولسراتیو وجود ندارد، بنابراین معمولاً نیاز به ترکیبی از آزمایش‌ها است.
- آزمایش خون: بررسی خون می‌تواند نشان‌دهنده وجود کم خونی یا عفونت در بدن باشد. همچنین، می‌توان از طریق آزمایش خون برخی از نشانگرهای سرولوژیک که با بیماری‌های التهابی روده ارتباط دارند را بررسی کرد.
- نمونه مدفوع: علامت‌های وجود عفونت، انگل و التهاب در مدفوع قابل تشخیص است.
- تصویربرداری: برای ارزیابی کولون (روده بزرگ) و رکتوم (راست روده) می‌توان از ام‌آر‌آی و یا سی‌تی اسکن استفاده نمود.
- کولونوسکوپی: برای تشخیص کولیت اولسراتیو کولونوسکوپی ممکن است انجام شود، جایی که یک لوله نازک و منعطف حاوی یک دوربین کوچک است، داخل روده را از نظر زخم، التهاب و خونریزی بررسی می‌کند.
- بیوپسی کولیت اولسراتیو (نمونه برداری از بافت) که توسط کولونوسکوپی ممکن است از داخل روده گرفته شود تا آسیب شناس آن را زیر میکروسکوپ بررسی کند.
کولیت اولسروز در کودکان
بر اساس یک تحقیق انجام شده در سال 2016 در ایالات متحده آمریکا در مورد بیماری التهاب روده، هر یک نفر از 1299 کودک در رده‌ی سنی 2 تا 17 سال به این بیماری مبتلا بودند. بیماری کرون دو برابر کولیت شایع بود و پسران بیشتر از دختران مبتلا به آن بودند. تشخیص این بیماری در کودکان اغلب بعد از 10 سالگی صورت می‌گیرد. علائم کولیت اولسروز در کودکان مشابه علائم آن در افراد بزرگسال است. کودکان ممکن است با اسهال خونی، درد شکم، گرفتگی عضلات و خستگی روبرو شوند.
کولیت می‌تواند تاثیر قابل توجهی بر زندگی کودک داشته باشد، به ویژه اگر به درستی درمان و مدیریت نشود. به دلیل عوارض احتمالی، درمان برای کودکان محدودتر است. به عنوان مثال، تنقیه دارویی به ندرت به عنوان یک روش درمانی در کودکان استفاده می‌شود. با این حال، برای کودکان مبتلا به کولیت اولسروز داروهایی تجویز می‌شود که التهاب را کاهش داده و از حملات سیستم ایمنی به روده بزرگ جلوگیری می‌کند. برای برخی از کودکان، ممکن است برای مدیریت علائم، جراحی لازم باشد. اگر کودک شما مبتلا به کولیت اولسروز است، مهم است که با کلینیک دکتر حسین ضیائی برای یافتن راه‌حل‌ها و تغییرات در سبک زندگی که ممکن است کمک کند، همکاری نزدیک داشته باشید.
درمان کولیت اولسراتیو
هیچ درمان مشخصی برای کولیت اولسراتیو وجود ندارد، اما روش‌های درمانی برای کاهش تأثیر این بیماری وجود دارد. پزشک یا متخصص شما ممکن است به شما رژیم غذایی خاصی را توصیه کند که مناسب وضعیت شما باشد. درمان کولیت اولسروز شامل دوره‌های عود(بازگشت دوباره علائم بیماری) و بهبود است. هدف از درمان، کنترل عود بیماری و ایجاد فرصت برای بهبود است. داروها همچنین به حفظ فاز بهبود، سلامت عمومی و جلوگیری از ایجاد عوارض کمک می‌کنند. قرص ها معمولاً برای کنترل التهاب کولیت اولسراتیو مزمن شامل استروئیدها، آمینوسالیسیلات‌ها و داروهای سرکوب‌کننده سیستم ایمنی بدن هستند. همچنین ممکن است به شما توصیه شود که داروهایی مصرف کنید که اسهال را کنترل می‌کنند، درد را تسکین می‌دهند و مکمل رژیم غذایی شما هستند مانند مکمل آهن، ویتامین دی و کلسیم.
درمان کولیت اولسروز با عمل جراحی
اگر کولیت اولسروز حاد باشد و درمان دارویی بی اثر باشد، پزشک ممکن است عمل برداشتن روده بزرگ از طریق جراحی توصیه کند. در این نوع جراحی، یک پاوچ (کیسه) از انتهای روده کوچک در داخل بدن ایجاد می‌شود که مستقیماً به مقعد متصل می‌شود. گزینه دیگر ایجاد یک استومای موقت یا دائم است که یک سوراخ مصنوعی در شکم است و مدفوع را به خارج از دستگاه گوارش و به داخل یک کیسه هدایت می‌کند. جراحی کولیت اولسروز علائم را از بین می‌برد و بنابراین اغلب نیازی به دارو نخواهد بود. احساس ناراحتی در مورد زندگی با استوما طبیعی است، اما اغلب کیفیت زندگی فرد را بهبود می‌بخشد.
زندگی با کولیت اولسروز
با مدیریت دقیق، اکثر افراد مبتلا به کولیت اولسروز می توانند از زندگی، از جمله کار، سفر، تفریح، رابطه جنسی و بچه دار شدن لذت ببرند.
برای حفظ سلامتی، موارد زیر را در نظر بگیرید:
- رعایت یک رژیم غذایی مغذی برای کمک به بهبودی و کاهش خستگی
- ثبت علائم غذاهایی که شما را در طول فاز حاد تشدید می کند در یک دفترچه یادداشت لیست کنید
- در صورت شک که دچار سوءتغذیه شده اید، از پزشک خود در مورد مکمل‌ها سوال کنید
- مشورت با پزشک متخصص درباره مصرف پروبیوتیک ها و اثرات آن ها
- ورزش منظم برای بهبود خلق و خو و کمک به کاهش استرس
- آموزش و استفاده از تکنیک‌های تمدد(آرامش یافتن) اعصاب برای کمک به مدیریت استرس
رژیم غذایی کولیت اولسروز
برای کولیت اولسروز هیچ رژیم غذایی خاصی وجود ندارد، اما هر فرد به طور متفاوتی به غذا و نوشیدنی ها واکنش نشان می‌دهد. با این حال، چند قانون کلی ممکن است برای افرادی که سعی در اجتناب از تشدید علائم دارند مفید باشد:
- خوردن غذاهای کم چرب: مصرف غذاهای با مقدار زیاد چربی معمولاً باعث اسهال می‌شوند، به ویژه در افراد مبتلا به IBD. مصرف غذاهای کم‌چرب ممکن است منجر به تاخیر در بروز فاز حاد و تشدید علائم بیماری شود. هنگام مصرف چربی، بهتر است گزینه‌های سالم‌تری مانند روغن زیتون و اسیدهای چرب امگا 3 را انتخاب کنید.
- مصرف بیشترویتامین سی: ممکن است بر روی روده‌های شما تأثیر محافظتی داشته باشد و به بهبود سریع‌تر آن‌ها پس از تشدید کمک کند. افرادی که رژیم های غذایی غنی از ویتامین C مصرف می‌کنند، دوره‌های طولانی تر بهبودی کولیت اولسروز دارند. مواد غذایی غنی از ویتامین C شامل جعفری، فلفل دلمه ای، اسفناج و انواع توت ها هستند.
- استفاده از پروبیوتیک‌ها: به عنوان یک روش موثر در پیشگیری از وقوع فاز حاد بیماری کولیت اولسروز و همچنین کمک به حفظ فاز بهبود آن اثبات شده است.
- افزایش تعداد وعده های غذایی:به این معنا که به جای سه وعده غذای کامل در روز، پنج وعده غذا با حجم کمتر مصرف کنیم.
- مصرف مکمل‌ها: با نسخه پزشک معالج برای جلوگیری از سوء تغذیه و ویتامین‌ها انجام می‌شود.
- مصرف مواد غذایی کم فیبر و موادی که باقی مانده کمی به جا می‌گذارند:ممکن است به طور موقت باعث کاهش علائم کولیت اولسروز شود.
مثال‌هایی از این نوع مواد غذایی شامل:
- ماهی
- نان سفید
- غلات صبحانه غیرکامل مانند برشتوک
- برنج سفید، پاستا و نودلهای کم فیبر
- سبزیجات پخته شده
عوارض کولیت اولسروز
تعداد کمی از افراد ممکن است که به کولیت مبتلا شده‌اند، التهاب در قسمت‌های دیگر بدن مانند کبد، پوست، مفاصل و چشم‌ها را تجربه کنند. نظارت دوره‌ای توسط متخصص گوارش و انجام کولونوسکوپی می‌تواند در پیشگیری از عوارض مفید باشد. با این حال، ممکن است نیاز به داروها از جمله استروئیدها و داروهای ضدالتهاب و گاهی اوقات جراحی وجود داشته باشد. استفاده طولانی مدت از کورتیکواستروئیدها می‌تواند منجر به اوستئوپروز (پوکی استخوان) به عنوان یک عارضه جانبی شود.
عفونت شدید ناشی از التهاب کولیت اولسروز همچنین ممکن است باعث وقوع موارد زیر شود:
- کمبود های تغذیه
- کاهش وزن
- خونریزی شدید ناشی از زخم های عمیق
- سوراخ شدن روده
- مشکلات مجاری صفراوی که بر روی کبد تأثیر می گذارد
- مگاکولون سمی و شرایطی که باعث از کار افتادن روده می شود.
در طولانی مدت، کولیت اولسروز با افزایش خطر ابتلا به سرطان روده مرتبط است. پس از ۱۰ سال خطر ابتلا به سرطان روده ۱ در ۵۰ است و پس از ۲۰ سال به ۱ در ۱۲ افزایش می یابد. این خطر را می توان با حفظ یک رژیم غذایی سالم، ورزش و اجتناب از الکل و سیگار کاهش داد.
سخن پایانی
شما بازدیدکنندگان عزیز می توانید برای رزرو نوبت دکتر حسین ضیائی فوق تخصص گوارش و کبد بزرگسالان در ایران و تهران از طریق وب سایت و صفحه رزرو نوبت اقدام به دریافت وقت ملاقات نمایید و یا به صورت تلفنی از طریق شماره تلفن های موجود در سایت نسبت به تماس و رزرو وقت اقدام نمایید.
همچنین شما می‌توانید سوالات و نظرات خود را در بخش دیدگاه‌ها با ما به اشتراک بگذارید. دکتر حسین ضیائی در اولین فرصت به سوالات شما پاسخ خواهند داد.
سوالات متداول در مورد کولیت اولسروز Ulcerative Colitis
آیا ابتلا به کولیت اولسروز منجر به معافیت از خدمت سربازی می‌شود؟
افرادی که به کولیت اولسروز مبتلا هستند و توسط پزشک تشخیص داده شده است، می‌توانند از سازمان نظام وظیفه معافیت سربازی دریافت کنند.
تفاوت کولیت اولسروز و کولیت اولسراتیو چیست؟
کولیت اولسروز، اولسراتیو یا زخمی همگی از یک نوع بیماری هستند و تفاوتی با یکدیگر ندارند.
آیا می توان از سلولهای بنیادی برای درمان کولیت اولسروز استفاده کرد؟
درمان کولیت اولسراتیو با سلول های بنیادی به عنوان یک روش جدید و درحال پیشرفت مورد استفاده قرار می گیرد. در این روش هدف ترمیم بافت آسیب دیده و کاهش التهاب مزمن است. ممکن است در این نوع درمان از سلول های بنیادی خون ساز و یا مزانشیمی استفاده شود که به عنوان تنظیم کننده سیستم ایمنی عمل کرده و می‌توانند التهاب روده را کاهش دهند.
اسهال خونی در کولیت اولسروز چیست؟
در کولیت اولسراتیو اسهال خونی سیستم ایمنی بدن به دیواره روده بزرگ حمله کرده و باعث ایجاد زخم و التهاب شدید می شود. که این خونریزی با مدفوع ترکیب می شود و ایجاد اسهال خونی می کند.
کولیت اولسروز رکتوم چیست؟
کولیت اولسراتیو رکتوم بخش پایینی روده بزرگ(راست روده) را تحت تاثیر قرار می دهد. و معمولا علائم خفیف تری نسبت به کولیت روده دارد، ولی در صورت عدم درمان ممکن است پیشرفت کند و روده بزرگ را درگیر کند.
کولیت اولسروز در دوران بارداری به چه شکل است؟
اگر قبل از حاملگی بیماری کولیت اولسراتیو در دوران خاموشی(کنترل شده) باشد. به احتمال زیاد مشکلی پیش نمی آید ولی اگر قبل از بارداری فعال باشد خطر عود کردن بیماری بیشتر است. در صورت فعال بودن بیماری در دوران بارداری خطر زایمان زودرس، وزن کم نوزاد هنگام تولد و در موارد نادر سقط جنین افزایش می یابد. ولی اگر بیماری به خوبی مدیریت شود و مادر تحت نظر پزشک باشد. خطرات بیماری برای مادر و جنین به حداقل می رسد.
آیا کولیت اولسراتیو کشنده است؟
بیماری کولیت اولسروز کشنده نیست، اما چون یک بیماری التهابی مزمن روده است و اگر این بیماری درمان نشود می تواند باعث کم خونی شدید، سوء تغذیه، کاهش وزن و در موارد نادر خطر سرطان روده بزرگ را ایجاد کند.
ٰٰکولیت اولسراتیو زخمی چیست؟
کولیت اولسراتیو زخمی یا همان کولیت اولسروز یک بیماری التهابی مزمن روده است، که در این بیماری دستگاه ایمنی بدن به روده بزرگ و راست روده(رکتوم) حمله می کند و باعث ایجاد التهاب و زخم در دیواره داخلی روده بزرگ می شود .
آیا کولیت اولسراتیو و زخم معده به همدیگر ربط دارند؟
خیر این دو بیماری در دو بخش متفاوت دستگاه گوارش ایجاد می شود. ولی ممکن است علائم مشابهی از قبیل درد شکمی و مشکلات گوارشی ایجاد کنند.
تفاوت میان کولیت اولسراتیو و کرون چیست؟
کولیت اولسراتیو و بیماری کرون هر دو بیماری‌های مزمن و التهابی روده هستند، اما تفاوت‌های عمده‌ای در محل التهاب، نوع التهاب و عمق التهاب دارند. کولیت اولسراتیو فقط روده بزرگ را درگیر می‌کند و التهاب عمقی نیست، در حالی که بیماری کرون می‌تواند تمامی دستگاه گوارش را تحت تأثیر قرار دهد و التهاب عمیق‌تر است. درک تفاوت‌های این دو بیماری به تشخیص صحیح و مدیریت بهتر علائم کمک می‌کند.
آیا کولیت اولسراتیو سرطانی می شود؟
کولیت اولسراتیو خطر سرطانی شدن روده بزرگ را افزایش می دهد. عواملی همچون مدت درگیری بیماری، نوع التهاب، میزان درگیری روده و عوامل ژنتیکی در سرطانی شدن روده بزرگ موثر باشد. ولی با غربالگری بموقع و مدیریت بیماری می توان خطر سرطانی شدن را کاهش داد.
آیا سیگار بر کولیت اولسروز موثر است؟
سیگار کشیدن به طور کلی تأثیر منفی بر کولیت اولسراتیو دارد و می‌تواند علائم و عوارض بیماری تشدید کند. توصیه می‌شود که بیماران مبتلا به کولیت اولسراتیو از مصرف سیگار خودداری کنند و در صورت نیاز، با پزشک خود در مورد روش‌های ترک سیگار مشورت کنند.
آیا قهوه بر کولیت اولسراتیو موثر است؟
قهوه در افراد مختلف تاثیر متفاوتی بر روی افراد مبتلا به بیماری کولیت اولسراتیو دارد. در مواردی می تواند باعث تحریک روده شده و فرد احساس ناراحتی کند و در افرادی مشکلی ایجاد نشود. پس بهتر است افراد مبتلا با توجه به واکنش بدن خود و مشاوره با پزشک تصمیم گیری کنند.
کولیت اولسراتیو عصبی چیست؟
کولیت اولسراتیو عصبی یک اصطلاح غیررسمی است که به شرایطی اشاره دارد که در آن علائم کولیت اولسراتیو با عوامل روانی یا عصبی تشدید می شود. این مفهوم به طور خاص به تأثیرات منفی استرس، اضطراب و سایر عوامل روانی بر روی بیماری‌های التهابی روده می‌پردازد. مدیریت استرس و توجه به جنبه‌های روانی می‌تواند بخشی از درمان و کنترل این بیماری باشد.
4 دیدگاه ها