اگر آزمایش خون شما سطوح بالای آنزیم های کبدیرا نشان داد، ممکن است یک بیماری پزشکی داشته باشید. افزایش آنزیم های کبدی نیز ممکن است موقتی باشد. پزشک شما می تواند به شما در درک نتایج و اقدامات بعدی کمک کند.
فهرست مطالب
افزایش آنزیم های کبدی به چه معناست؟
اگر سطح بالایی از آنزیم های کبدی در خون دارید، آنزیم های کبدی شما افزایش یافته است. سطوح بالای آنزیم های کبدی ممکن است موقتی باشد، یا ممکن است نشانه ای از یک وضعیت پزشکی مانند هپاتیت یا بیماری کبدی باشد. برخی از داروها نیز می توانند باعث افزایش آنزیم های کبدی شوند.
آنزیم های کبدی چیست؟
آنزیم های کبدی، پروتئین هایی هستند که واکنش های شیمیایی را در بدن سرعت می بخشند. این واکنش های شیمیایی شامل تولید صفرا و موادی است که به لخته شدن خون شما کمک می کند، مواد غذایی و سموم را تجزیه می کند و با عفونت مبارزه می کند. آنزیم های رایج کبدی عبارتند از:
- آلکالین فسفاتاز (ALP)
- آلانین ترانس آمیناز (ALT)
- آسپارتات ترانس آمیناز (AST)
- گاما گلوتامیل ترانسفراز (GGT)
- اگر کبد شما دچار آسیب شده باشد، آنزیم هایی را در جریان خون آزاد می کند (معمولاً ALT یا AST)
چرا یک پزشک آنزیم های کبدی را بررسی می کند؟
پزشک شما ممکن است سطح آنزیم های کبدی شما را با آزمایش عملکرد کبد (LFT) یا پانل کبدی بررسی کند. آزمایش عملکرد کبد نوعی آزمایش خون است. اگر شما در معرض خطر آسیب یا بیماری کبدی هستید یا اگر علائم آسیب کبدی دارید، ممکن است پزشک شما در طی یک معاینه منظم، LFT را سفارش دهد.
علت افزایش آنزیم های کبدی
بیماری های کبدی، شرایط پزشکی، داروها و عفونت ها می توانند باعث افزایش آنزیم های کبدی شوند. علل شایع افزایش آنزیم های کبدی عبارتند از:
- هموکروماتوز
- سرطان
- بیماری سلیاک
- سیروز کبدی
- همولیز
- سندرم متابولیک
- شرایط عضلانی(مانند پلی میوزیت)
- بیماری تیروئید
- بیماری ویلسون
- کلانژیت اسکلروزان اولیه
- سیروز صفراوی اولیه
- کمبود آلفا 1 آنتی تریپسین
- بیماری کبد چرب، از جمله شرایط مرتبط با الکل و غیر مرتبط با الکل
- هپاتیت A، هپاتیت B، هپاتیت C، هپاتیت الکلی و هپاتیت خود ایمنی
- برخی داروها مانند داروهای کاهش دهنده کلسترول (استاتین ها) و استامینوفن
- مکمل‌های گیاهی و مکمل‌های ویتامین، مانند چاپارال، چای کامفری، آهن و ویتامین A
علائم افزایش آنزیم های کبدی چیست؟
اکثر افرادی که آنزیم های کبدی بالا دارند علائمی ندارند. اگر آسیب کبدی دلیل افزایش آنزیم های کبدی باشد، ممکن است علائمی مانند:
- خارش
- ادرار تیره
- درد شکم (معده)
- احساس خستگی
- رنگ روشن مدفوع
- از دست دادن اشتها
- حالت تهوع و استفراغ
- زردی پوست یا چشمان شما
عوامل خطر برای افزایش آنزیم های کبدی چیست؟
عواملی که شما را در معرض خطر افزایش آنزیم های کبدی قرار می دهند عبارتند از:
- دیابت
- مصرف الکل
- سابقه خانوادگی بیماری کبد
- داشتن هپاتیت
- برخی داروها، گیاهان دارویی و مکمل های ویتامینی
آیا بالا بودن آنزیم های کبدی خطرناک است؟
بالا بودن آنزیم‌های کبدی همیشه خطرناک نیست، اما می‌تواند نشانه‌ای از یک مشکل زمینه‌ای در کبد یا سایر اندام‌ها باشد. اهمیت آن بستگی به میزان افزایش، علت زمینه‌ای، و علائمی که با آن همراه است دارد.
افزایش خفیف و موقت
معمولاً نگران‌کننده نیست و می‌تواند به دلایل موقتی مثل مصرف برخی داروها، استرس، یا ورزش سنگین باشد. اگر آنزیم‌ها پس از مدتی (معمولاً چند هفته) به حالت طبیعی بازگردند، احتمالاً مشکلی وجود ندارد.
افزایش مداوم یا شدید
اگر آنزیم‌های کبدی به‌طور مداوم بالا باشند یا سطح آن‌ها به‌شدت افزایش یابد، این وضعیت نیازمند بررسی‌های بیشتر است. ممکن است نشان‌دهنده بیماری‌هایی مثل هپاتیت، کبد چرب، سیروز کبدی، یا سرطان کبد باشد. همراه با علائم خطرناک، اگر بالا بودن آنزیم‌های کبدی با علائم زیر همراه باشد، باید فوراً به پزشک مراجعه کنید:
- خارش شدید
- تهوع و استفراغ مداوم
- خستگی شدید یا ضعف
- ادرار تیره یا مدفوع روشن
- زردی (زرد شدن پوست یا چشم‌ها)
- درد شدید در قسمت راست بالای شکم
راه درمان افزایش آنزیم های کبدی
حدود یک سوم افرادی که دارای آنزیم های کبدی بالا هستند، پس از دو تا چهار هفته سطح آنزیم کبدی طبیعی خواهند داشت. اگر آنزیم‌های کبدی شما بالا بماند، ممکن است پزشک آزمایش‌های خون یا آزمایش‌های تصویربرداری بیشتری مانند سونوگرافی، سی‌تی اسکن یا MRI را تجویز کند. همچنین ممکن است شما را به متخصص کبد (کبدشناس) ارجاع دهند. درمان بستگی به این دارد که چه چیزی باعث افزایش آنزیم های کبدی شده است.
آیا می توان از افزایش آنزیم های کبدی جلوگیری کرد؟
برخی از شرایط پزشکی که باعث افزایش آنزیم های کبدی می شوند قابل پیشگیری نیستند. اما اقداماتی وجود دارد که می توانید برای حفظ سلامت کبد خود انجام دهید:
- مراقب وزن خود باشید
- به طور منظم ورزش کنید.
- رژیم غذایی سالم داشته باشید.
- واکسن هپاتیت A و B را دریافت کنید.
- اگر دیابت دارید، قند خون را مدیریت کنید.
- سوزن ها یا وسایل آلوده به خون را به اشتراک نگذارید.
- بسته به توصیه پزشک خود، از الکل یا نوشیدنی به میزان متعادل خودداری کنید.
- در مورد هر گونه دارو، گیاهان و مکمل هایی که مصرف می کنید با پزشک خود مشورت کنید.
جمع بندی
افزایش آنزیم های کبدی دلایل مختلفی دارد، از جمله بیماری کبد و دارو می تواند موثر باشد. افزایش آنزیم های کبدی نیز ممکن است موقتی باشد. اگر آزمایش خون شما سطوح بالایی از آنزیم های کبدی را نشان داد، شما می بایست با یک پزشک متخصص در این زمینه، متخصص کبد قرار ملاقات بگذارید. شما می توانید جهت رزرو نوبت از طریق همین سایت یا تماس تلفنی با کلینیک دکتر حسین ضیائی فوق تخصص گوارش و کبد بزرگسالان با ما در ارتباط باشید و از خدمات این کلینیک بهرمند شوید. در ضمن در صورت داشتن هر گونه سوال و یا نظر خاص شما می توانید در قسمت دیدگاه مقاله با ما به اشتراک بگذارید، دکتر حسین ضیائی در اولین فرصت پاسخ شما را خواهند داد.
پرسش و پاسخ افزایش آنزیم های کبدی
افزایش آنزیم های کبدی در بارداری نشانه چیست؟
افزایش آنزیم‌های کبدی در دوران بارداری می‌تواند نشانه‌ای از تغییرات طبیعی بدن در این دوره یا مشکلات زمینه‌ای مرتبط با کبد باشد. در برخی موارد، این افزایش طبیعی است و به دلیل فشار بارداری بر کبد رخ می‌دهد، اما در مواقعی ممکن است نشانه یک بیماری جدی باشد که نیاز به توجه فوری دارد.
داروهای افزایش دهنده آنزیم های کبدی چیست؟
| گروه دارویی | مثال‌ها | توضیحات |
|---|---|---|
| ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAIDs) | ایبوپروفن، ناپروکسن، دیکلوفناک | مصرف طولانی‌مدت یا دوز بالا باعث استرس کبدی می‌شود. |
| استاتین‌ها | آتورواستاتین، روزوواستاتین، سیمواستاتین | ممکن است افزایش خفیف ALT و AST ایجاد کند. |
| ضدتشنج‌ها | فنی‌توئین، والپروات سدیم، کاربامازپین | مصرف مداوم ممکن است به استرس کبدی منجر شود. |
| ضد قارچ‌ها | کتوکونازول، فلوکونازول، ایتراکونازول | می‌توانند سمی برای کبد باشند. |
| ضد سل | ایزونیازید، ریفامپین، پیرازینامید | باعث هپاتیت دارویی و افزایش آنزیم‌های کبدی می‌شوند. |
| آنتی‌بیوتیک‌ها | آموکسی‌سیلین-کلاوولانات، تتراسایکلین، آزیترومایسین | ممکن است هپاتیت دارویی ایجاد کنند. |
| ضد سرطان‌ها | متوترکسات، سیکلوفسفامید | داروهای شیمی‌درمانی اغلب به کبد آسیب می‌رسانند. |
| استروئیدها | پردنیزولون، استروئیدهای آنابولیک | باعث اختلالات عملکرد کبد می‌شوند. |
| مکمل‌ها و گیاهان دارویی | کاوا، شنبلیله، ترکیبات گیاهی چینی | برخی مکمل‌ها به کبد آسیب می‌رسانند و افزایش آنزیم‌ها را موجب می‌شوند. |
افزایش آنزیم های کبدی نشانه چیست؟
افزایش آنزیم‌های کبدی می‌تواند نشانه‌ای از مشکلات مختلف در کبد یا سایر بخش‌های بدن باشد. آنزیم‌های کبدی شامل ALT (آلانین آمینوترانسفراز) و AST (آسپارتات آمینوترانسفراز) هستند که به عنوان نشانگرهای عملکرد کبد در نظر گرفته می‌شوند. افزایش سطح این آنزیم‌ها معمولاً به معنای آسیب یا التهاب در سلول‌های کبدی است.